Nadat de eerste lanceerpoging eerder deze week door slecht weer moest worden afgebroken, probeert SpaceX het vandaag opnieuw.
21.46 uur: We gaan dit liveblog sluiten. Natuurlijk laten we je ook de komende dagen weten hoe het Hurley en Behnken vergaat. Dus blijf ons volgen!
21.45 uur: De lancering zit erop. Maar de missie van Douglas Hurley en Robert Behnken is nog maar net begonnen! Ergens in de komende uren zullen zij de controle over het ruimtevaartuig overnemen. En over een uurtje of 19 arriveren ze bij het ISS.
21.42 uur: Een prachtige, historische avond, met prachtige beelden! Natuurlijk zijn de beelden van de opstijgende Falcon 9 met daarop Crew Dragon prachtig. Maar wat te denken van de beelden die tijdens de lancering aan boord van Crew Dragon zijn gemaakt? We keken letterlijk mee over de schouders van de astronauten!
21.36 uur: En ook de tweede rakettrap heeft zich losgemaakt van Crew Dragon. Crew Dragon is nu officieel onderweg naar het ISS.
21.35 uur: Crew Dragon heeft nu een snelheid van zo’n 27000 kilometer per uur en bevindt zich op zo’n 21 kilometer hoogte.
21.34 uur: De tweede rakettrap heeft zijn werk gedaan. Crew Dragon zit in een goede baan. De tweede rakettrap maakt zich over een minuutje los van Crew Dragon.
21.32 uur: De eerste rakettrap is geland!
21.30 uur: De eerste rakettrap die zich net heeft losgemaakt van de tweede rakettrap, keert momenteel terug naar de aarde. Men wil proberen om deze heelhuids te laten landen op het speciaal daarvoor ontworpen schip ‘Of Course I Still Love You’.
21.28 uur: Bijna negen minuten na de lancering zal ook de tweede rakettrap zich losmaken. Voor nu ziet alles er nog helemaal goed uit. Beelden gemaakt aan boord van Crew Dragon laten twee ogenschijnlijk ontspannen astronauten zien. Ze zitten inmiddels op een hoogte van zo’n 190 kilometer. En hun snelheid loopt snel op en zit inmiddels boven de 10.000 kilometer per uur.
21.26 uur: De eerste rakettrap maakt zich nu los van de tweede rakettrap. Alles gaat tot op heden volgens plan.
21.22 uur: Liftoff!
21.22 uur: Het aftellen gaat beginnen!
21.19 uur: Naar de vlucht van vanavond is door duizenden mensen, jaren toegewerkt. Vanavond zijn alle ogen echter op twee mensen gericht: Douglas Hurley en Robert Behnken: de eerste twee astronauten die aan boord van Crew Dragon stappen.
21.18 uur: Nog altijd worden zowel de Falcon 9-raket als het ruimtevaartuig Crew Dragon goed gemonitord. En ook het weer wordt nauwgezet in de gaten gehouden. Maar alles ziet er nog steeds goed uit. Nog vier minuutjes te gaan!
21.13 uur: De astronauten laten weten dat alles aan boord van Crew Dragon er ook goed uitziet. Ze voelen zich vereerd dat ze op dit belangrijke moment aan boord van Crew Dragon mogen zijn.
21.12 uur: Nog tien minuutjes te gaan. De astronauten zitten er klaar voor. Ze hebben hun helm gesloten en zitten vastgegespt.
21.10 uur: De rakettrappen worden nog steeds volgetankt. Dat is over een minuut of zes klaar. Alles ziet er nog steeds goed uit.
21.07 uur: Het zal na de lancering ongeveer negen minuten duren voor Crew Dragon in een lage baan om de aarde belandt. Zo’n 2,5 minuut na de lancering wordt de eerste rakettrap afgestoten. En iets meer dan zes minuten later volgt de tweede rakettrap. Zo’n 19 uur later worden de astronauten bij het ISS verwacht.
21.01 uur: Nog twintig minuutjes te gaan. En nog steeds ziet alles er goed uit. Ook de weersomstandigheden zijn nog altijd niet uitmuntend, maar – voor zover men nu kan zien – gunstig genoeg om de lancering door te laten gaan.
Op de Falcon 9-raket pronkt het oude NASA-logo dat – om begrijpelijke redenen – ook wel wordt aangeduid als ‘de worm’. Het logo werd in 1975 geïntroduceerd en in 1992 definitief opzij geschoven voor het ons welbekende ronde NASA-logo. Maar voor deze historische missie is ‘de worm’ dus weer even uit de kast getrokken.
21.00 uur: Eerder deze week kon je op Scientias.nl lezen dat het kort na lancering mogelijk zou zijn om zowel Crew Dragon als een rakettrap vanuit Nederland te spotten. Dat zou inderdaad het geval zijn geweest, als er afgelopen woensdag gelanceerd zou zijn. Nu de lancering is opgeschoven naar vandaag, zit het spotten van de bemande ruimtecapsule er vanuit Nederland helaas niet in. De capsule wordt namelijk wat eerder gelanceerd dan woensdag en daardoor is het nog te licht in Nederland om deze te kunnen zien. Ook als de lancering vanavond geen doorgang vindt en naar morgen wordt doorgeschoven, is het helaas niet mogelijk om Crew Dragon vanuit Nederland met het blote oog te zien.
20.57 uur: Mocht er ook maar één systeem zijn dat niet naar behoren werkt of het weer toch weer verslechteren, dan is het uitstellen van het lanceermoment geen optie. Er moet om 21.22 uur gelanceerd worden. Kan dat niet, dan wordt de lanceerpoging hoe dan ook afgebroken. In dat geval zou er morgen opnieuw gelanceerd kunnen worden.
20.55 uur: Terwijl we langzaam aftellen naar het moment van lancering, zitten de astronauten aan boord van de Crew Dragon niet stil. Zij monitoren alle systemen en verzekeren zich er zo – in nauwe samenwerking met mission control – van dat zowel de raket als het ruimtevaartuig helemaal klaar is voor lancering.
20.53 uur: We zijn nog een klein half uurtje van lancering verwijderd. En tot op heden ziet het er allemaal goed uit. Naar verwachting is het weer rond het moment van lancering gunstig genoeg om de lancering doorgang te laten vinden.
20.51 uur: Nieuwsgierig hoe de lancering eruit zal gaan zien en wat er daarna allemaal gaat gebeuren? SpaceX heeft er een mooie animatie van gemaakt:
20.46 uur: Kort voor het voltanken van de eerste en tweede rakettrap, wordt het zogenoemde launch escape system geactiveerd. Dit systeem is speciaal ontworpen voor het geval er tijdens of kort na de lancering iets misgaat met de raket. Dankzij het launch escape system kan Crew Dragon zich op eigen kracht bij de raket vandaan haasten en de bemanning in veiligheid brengen.
20.45 uur: De twee astronauten – Robert Behnken en Douglas Hurley – zitten al enige tijd klaar in Crew Dragon. En men gaat binnenkort beginnen met het voltanken van de eerste en tweede trap van de Falcon 9-raket. Daarmee liggen NASA en SpaceX nog altijd keurig op schema voor een lancering om 21.22 uur (Nederlandse tijd).
20.42 uur: De weersvoorspellingen lijken wat gunstiger te worden. Inmiddels is de kans dat er gelanceerd kan worden, opgelopen naar 70 procent! Zou het vandaag dan toch gaan gebeuren?
20.40 uur: De voorbereidingen op de lancering en de lancering zelf is natuurlijk live te zien, via NASA TV:
20.37 uur: De twee astronauten aan boord van ruimtevaartuig Crew Dragon waren afgelopen woensdag nog maar zestien minuten van lancering verwijderd, toen het teleurstellende bericht kwam dat er vandaag tóch niet gelanceerd werd. Het weer was te slecht. Natuurlijk was dat even slikken. Maar iedereen wist: een nieuwe lanceerpoging laat gelukkig niet lang op zich wachten. En vandaag, slechts drie dagen na de afgebroken lanceerpoging, probeert SpaceX het opnieuw. Alles staat klaar. De astronauten zitten al in hun ruimtecapsule. En opnieuw zijn alle blikken op de hemel gericht. Want de weergoden zijn SpaceX nog niet direct goed gezind… Volgens de laatste berichten is de kans dat er vanavond gelanceerd kan worden, slechts 50%. En daarmee is het niet ondenkbaar dat de lancering – die door velen als ‘historisch’ wordt bestempeld – ook vanavond niet doorgaat. Mocht er vanavond niet gelanceerd kunnen worden, dan staat de eerstvolgende lanceerpoging gepland voor morgen.
Over de missie
Het wordt – nog even afgezien van de weersomstandigheden – sowieso billenknijpen vanavond. Want na jaren van voorbereiding stappen vanavond voor het eerst twee astronauten aan boord van het door SpaceX gebouwde ruimtevaartuig Crew Dragon. Vanaf het iconische lanceerplatform 39A op Kennedy Space Center in Florida kiezen ze om 21.22 uur (Nederlandse tijd) het luchtruim. Het moet de bekroning worden op het in 2010 door NASA geïnitieerde Commercial Crew-programma (zie kader).
Het is 21 juli 2011 en spaceshuttle Atlantis keert terug op aarde. Op het moment dat de shuttle op de landingsbaan van het Kennedy Space Center in Florida landt, komt er een einde aan een tijdperk. Het tijdperk van de spaceshuttle: een ruimteveer dat jarenlang astronauten van en naar het ISS heeft gebracht. NASA heeft namelijk besloten om deze spaceshuttle na tientallen jaren trouwe dienst met pensioen te sturen. Een opvolger is er op dat moment nog niet. NASA werkt weliswaar aan een nieuw ruimtevaartuig – Orion – en bijbehorend lanceersysteem – SLS – maar dat is nog lang niet af. Bovendien is er een jaar eerder – in 2010 – besloten om Orion – aanvankelijk gebouwd voor vluchten naar het ISS – enkel nog in te zetten voor ‘deep space-missies’. Je moet dan denken aan missies naar de maan of Mars, bijvoorbeeld. Dat is prachtig. Maar het betekent dat NASA niet langer in staat is om astronauten naar het ISS te sturen. Om daar verandering in te brengen, roept de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie het Commercial Crew Program in het leven. NASA betaalt Amerikaanse bedrijven om raketten en ruimtecapsules te bouwen, waarmee vanaf Amerikaanse bodem voorraden en in een later stadium ook Amerikaanse astronauten naar het ISS vervoerd kunnen worden. Terwijl bedrijven zoals SpaceX en Boeing aan de slag gaan, besteedt NASA het vervoer van goederen en astronauten zolang uit aan de Russen. In de jaren die volgen wordt het goederentransport deels overgenomen door de Amerikaanse bedrijven SpaceX en Northrop Grumman Space Systems. Maar het vervoer van astronauten vanaf Amerikaanse bodem laat lang op zich wachten. Bijna 10 jaar lang moet de VS voor het vervoer van Amerikaanse astronauten een beroep doen op de Russen en hun Sojoez. Maar daar komt vandaag dus verandering in. SpaceX is er na jarenlang sleutelen en talloze tests eindelijk klaar voor en zal vanavond twee Amerikaanse astronauten lanceren. Naast SpaceX heeft ook Boeing in opdracht van NASA een ruimtevaartuig – Starliner – gebouwd om astronauten naar het ISS te vervoeren. Problemen weerhouden Boeing ervan om op korte termijn ook een bemande testvlucht uit te voeren. Later dit jaar volgt eerst nog een tweede onbemande testvlucht naar het ISS.
Elke lancering is spannend. Maar een allereerste bemande missie is natuurlijk altijd bijzonder spannend. Maar zowel SpaceX als opdrachtgever NASA gaan niet over één nacht ijs. Aan de missie zijn namelijk talloze tests voorafgegaan, waarin zowel de Falcon 9-raket als de ruimtecapsule en alle systemen aan boord ervan, uitgebreid getest zijn. Eén van de belangrijkste testen vond in maart 2019 plaats. Toen vloog Crew Dragon al eens onbemand naar het ISS.
Onbemand
En die missie verliep geheel volgens het boekje (en leverde fantastische beelden op, zie hieronder). Crew Dragon meerde keurig aan bij het ISS en bleef daar een dag of vijf. Daarna werd Crew Dragon losgekoppeld, om een uurtje of zes later – aan parachutes en geheel volgens plan – met een plons in de Atlantische Oceaan te landen.
Nog een test
Begin dit jaar wachtte nog een andere, zeer belangrijke test, waaruit moest blijken of ook het zogenoemde launch escape system naar behoren werkte. Dit systeem is ontworpen voor het geval er tijdens de lancering en het opstijgen van het ruimtevaartuig iets mis gaat en moet ervoor zorgen dat astronauten in zo’n situatie toch nog veilig op aarde kunnen terugkeren. Om dat systeem te testen, lanceerde SpaceX in januari een lege Crew Dragon. 90 seconden na lancering werd de noodprocedure gestart om te kijken of het launch escape system deed wat het moest doen. En ook die test verliep volgens het boekje. En daarmee was de weg vrij voor de bemande Crew Dragon-missie, die vanavond dus plaatsvindt.
De bemanning
Aan boord van Crew Dragon vinden we vanavond twee astronauten met de nodige ervaring: Douglas Hurley en Robert Behnken. Beide astronauten zijn in het verleden al een paar keer naar het ISS gevlogen. Toen aan boord van een Amerikaanse Spaceshuttle. Nu aan boord van de gloednieuwe Crew Dragon. De astronauten zullen ongeveer 24 uur na hun lancering bij het ISS arriveren. Hoelang ze daar blijven, is nog onbekend.
Vanavond worden twee astronauten gelanceerd: Douglas Hurley en Robert Behnken. Wat bijzonder is, is dat Hurley onder meer deel uitmaakte van de STS-135-missie. Dit was de allerlaatste Spaceshuttle-missie. Tijdens die missie werd er door Hurley en collega’s een Amerikaanse vlag achtergelaten in het ISS, met als doel deze weer op te halen tijdens de eerstvolgende vlucht waarbij Amerikaanse astronauten vanaf Amerikaanse bodem gelanceerd zouden worden. De vlag zal na bijna tien jaar in het ISS te hebben vertoefd nu dus weer door Hurley zelf terug naar de aarde worden gebracht.
Als de missie volgens plan verloopt, staat niets SpaceX meer in de weg om het kunstje te herhalen. En het is dan ook de bedoeling dat het bedrijf in de nabije toekomst veel vaker astronauten naar het ISS gaat brengen. Hoewel er tijdens de testvlucht van vandaag slechts twee astronauten in Crew Dragon plaatsnemen, biedt deze in principe plaats aan maar liefst zeven ruimtereizigers.
De lancering van vanavond is vanzelfsprekend van groot belang voor zowel SpaceX als NASA. SpaceX verzekert zich met een succesvolle lancering van een prachtig contract, waarbinnen het nog geruime tijd zowel mensen als voorraden naar het ISS kan brengen. En NASA kan zich ondertussen met een gerust hart richten op missies die wat verder de ruimte in reiken. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie legt momenteel de laatste hand aan Orion en het Space Launch System, waarmee NASA al in 2024 de eerste vrouw op de maan wil zetten. En waarmee de Amerikanen op termijn ook naar Mars willen trekken. Die ambitieuze plannen staan overigens geenszins los van wat er in het ISS allemaal gebeurt. Sterker nog: het werk dat in het ISS plaatsvindt, is heel belangrijk voor de plannen van NASA. In het ISS worden namelijk technologieën getest en ontwikkeld en experimenten uitgevoerd die van groot belang zijn voor verre ruimtereizen en een een wat langer durend verblijf op andere hemellichamen. Daarom vindt NASA het ook zo belangrijk dat het ISS ondanks dat de focus van NASA misschien verschoven is naar deep space, continu bemand blijft. Het Commercial Crew-programma stelt NASA dan ook in staat om in feite van twee walletjes te eten en enerzijds dicht bij huis een fundament te leggen voor langdurige, diepe ruimtereizen en anderzijds ook daadwerkelijk op korte termijn de ruimte in te trekken. Het is dan ook geenszins overdreven om te concluderen dat vanavond de opmaat is naar meer. Het begin van een opwindend nieuw tijdperk in de ruimte.
