De lichamen geven ons een uniek inkijkje in wat er tijdens de bloederige strijd om de Libanese stad Sidon heeft plaatsgevonden.
Tijdens de kruistochten – die tussen 1095 en 1291 plaatsvonden – trokken westerse christenen naar het nabije oosten in een poging de voor het christendom belangrijke en heilige plaatsen aan de islamitische heersers te ontfutselen. Kruisvaarders veroverden de Libanese stad Sidon in het jaar 1110. Maar in de tweede helft van de 13e eeuw verzwakte hun militaire kracht en worstelden ze om de stad in bezit te houden. En nu geven 25 nieuw ontdekte lichamen van kruisvaarders, aangetroffen in twee massagraven nabij het zeekasteel van Sidon, ons een uniek inkijkje in dit deel van de geschiedenis.
Kennis
Dat onderzoekers op 25 lichamen van kruisvaarders zijn gestuit, is erg bijzonder. Veel van onze kennis over het leven en de dood van kruisvaarders is ontleend aan historische teksten. En hoewel wetenschappers al eerder op begraafplaatsen aangetroffen menselijke overblijfselen uit de kruisvaardersperiode hebben bestudeerd, zijn er maar weinig massagraven ontdekt die in verband kunnen worden gebracht met de destijdse oorlogsvoering. Nu verschaffen de 25 aangetroffen skeletten echter meer inzicht. Bovendien werpt het nieuw licht op de demografie van kruisvaarders, de specifieke wapentactieken, verwondingen en hoe ze destijds met doden omsprongen, zo beschrijven de onderzoekers in hun studie.
Kruisvaarders
Dat de gevonden skeletten daadwerkelijk aan kruisvaarders toebehoorden, blijkt uit gevonden Europese gespen en kruisvaardersmunten die onderzoekers in de massagraven aantroffen. Vervolgens bevestigden DNA- en isotoopanalyses van hun tanden dat sommige soldaten in Europa waren geboren, terwijl anderen nakomelingen waren van kruisvaarders die naar het ‘Heilige Land’ migreerden en hier trouwden met de lokale bevolking. Met behulp van radiokoolstofdatering van de botten wisten de onderzoekers te ontraadselen dat deze soldaten stierven in de 13e eeuw. En dat brengt ons bij de bloederige strijd om de Libanese stad Sidon.
Sidon
Uit historische teksten, geschreven door kruisvaarders, weten we dat Sidon in 1253 werd aangevallen en veroverd door Mammelukken, en later opnieuw in 1260 door Mongolen. Volgens de onderzoekers is het goed mogelijk dat de 25 kruisvaarders in één van deze veldslagen zijn gesneuveld. “Alle lichamen behoren toe aan tieners of volwassen mannen,” vertelt onderzoeker Richard Mikulski. “Dit toont aan dat het soldaten waren die meevochten toen Sidon werd aangevallen.”
Verwondingen
Alle 25 lichamen blijken gehavend door de strijd. Zo vertonen ze sporen van verwondingen, aangebracht door zwaarden, knotsen en pijlen. “Het kostte enorm veel tijd om zoveel lichamen en lichaamsdelen bij elkaar te puzzelen,” zegt onderzoeker Martin Smith. “Maar we waren uiteindelijk in staat om de wonden goed te bestuderen.” Sommige skeletresten hebben zwaardwonden op de achterkant van het lichaam, wat suggereert dat deze soldaten van achteren werden aangevallen. Mogelijk werden ze in hun rug gestoken toen ze op de vlucht sloegen. Op andere lichamen troffen de onderzoekers zwaardwonden op de achterkant van de nek aan. Zij werden mogelijk gevangen gehouden en na de slag onthoofd. “De manier waarop de lichaamsdelen zijn gepositioneerd, suggereert dat ze aan het oppervlak waren ontbonden voordat ze enige tijd later in een put waren gedropt,” vertelt Smith. “Sommige botten blijken daarnaast verkoold. Dit betekent dat er mogelijk vuur werd gebruikt om de lichamen te verbranden.”
Koning Lodewijk
Zelfs de destijdse Franse koning Lodewijk IX treurde om de doden. Uit oude teksten weten we dat hij op kruistocht was in het Heilige Land ten tijde van de aanval op Sidon in 1253. “Hij kwam na de veldslag naar deze stad en hielp persoonlijk mee de rottende lijken in massagraven te leggen,” zegt onderzoeker Piers Mitchell. En dus zou het goed kunnen dat koning Lodewijk IX ook de nu ontdekte 25 kruisvaarders ter ruste heeft gelegd. “Zou dat niet verbazingwekkend zijn?”
De kruistochten hebben uiteindelijk duizenden mensen het leven gekost. Toch is het uiterst zeldzaam dat wetenschappers op lichamen van soldaten stuiten die tijdens deze beroemde maar bloederige veldslagen om het leven kwamen. Dat er nu toch 25 nieuwe skeletten uit de kruisvaardersperiode zijn ontdekt, is volgens hen dan ook heel bijzonder. “De wonden die hun lichamen bedekten stellen ons in staat om de gruwelijke realiteit van middeleeuwse oorlogsvoering beter te begrijpen,” besluit Mitchell.
