Leven zonder water? Kijk eens op Titan!

Op de grootste maan van Saturnus – Titan – is het zo koud, dat bevroren water zo hard is als graniet. Toch heeft de maan een vloeibare cyclus van methaan en ethaan. Wetenschappers vragen zich af of er leven op Titan bestaat. Zo ja, dan is het ander leven dan op aarde.

Zou er leven op Titan worden ontdekt, dan kunnen oude definities in de prullenbak worden gegooid. Een voorbeeld is het concept van de leefbare zone. De standaarddefinitie van een leefbare wereld is een wereld met vloeibaar water op het oppervlak. De leefbare zone om een ster wordt gedefinieerd als Goldilocks zone: het is er niet te warm en niet te koud. De aarde bevindt zich in de leefbare zone om de zon.

Titan bevindt zich verre van de leefbare zone van de zon. De temperatuur op het oppervlak is gemiddeld -179 graden Celsius. Water komt er niet in vloeibare staat voor. Toch menen wetenschappers dat leven op Titan mogelijk is. Water mag dan in vaste staat zijn, methaan en ethaan zijn vloeibaar op de maan. De afgelopen jaren fotografeerden de Cassini-ruimtesonde en de Huygens-ruimtesonde het oppervlak van Titan en vonden een complete vloeibare cyclus, vergelijkbaar met de hydrologische cyclus op aarde, alleen dan gebaseerd op methaan en ethaan in plaats van water.

Cassini vond rivieren, meren, wolken en regenbuien van methaan en ethaan. Net zoals op aarde gebeurt, alleen dan zonder water.

Toch zijn er genoeg koolwaterstoffen. Methaan en ethaan zijn de simpelste koolwaterstofmoleculen. Op zichzelf zijn ze voor de biologie niet erg interessant. Koolwaterstoffen zijn daarentegen veelzijdig. Ze kunnen namelijk prachtige complexe structuren maken. Complexe koolwaterstoffen vormen de basis van wat wij leven noemen. Zouden de koolwaterstoffen op Titan leven hebben gevormd?

Als er leven is op Titan, bevat het geen DNA of RNA. “DNA en RNA hebben zuurstof en fosfor nodig”, vertelt Jonathan Lunine van de universiteit van Rome. “Op Titan zit erg weinig zuurstof in de lucht.” Daarnaast is DNA afhankelijk van vloeibaar water. “DNA vormt een helix, omdat het van water houdt. Leven op Titan moet andere moleculen vinden om informatie over te dragen.” Omdat Titan zo koud is, is er weinig energie beschikbaar om complexe biochemische structuren te bouwen. Toch hoeft dit het proces niet tegen te houden. Er is immers weinig bekend over scheikunde op deze lage temperaturen.

De kans om een levensvorm te vinden met een andere chemische basis dan leven op aarde zorgt ervoor dat sommige wetenschappers Titan zien als de meest interessante wereld om buitenaards leven te vinden. Natuurlijk zijn er andere plekken in het zonnestelsel waar leven gevonden kan worden, maar dit leven zou overeenkomen met leven op aarde. Dit zou voor wetenschappers in mindere mate interessant zijn.

De hoop is gevestigd op de Titan Mare Explorer (TiME). Deze lander wordt – indien de missie groen licht krijgt van NASA – na 2015 gelanceerd. De lander arriveert in 2022 of 2023 en zal zestien aardse dagen op een Titaans meer drijven. TiME’s spectrometer gaat ‘proeven’ of er chemische componenten in het meer zitten.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd