Verse tomaatjes, paprika’s en misschien zelfs wel pompoen uit je eigen stadstuintje, dat is niet alleen erg lekker, maar ook goed voor het milieu. Denk je wellicht. Uit nieuw onderzoek blijkt dat het juist veel vervuilender is. Het zorgt voor maar liefst zes keer meer CO2-uitstoot dan normale akkerbouw.
Groente verbouwen in de stad is razend populair. Denk aan de moestuintjes die je kon sparen bij de Albert Heijn, maar ook aan de lange wachtlijsten voor volkstuintjes. Volgens sommige schattingen teelt tot wel 30 procent van de wereldbevolking in steden in wat voor vorm dan ook groenten of fruit. Velen denken zo het klimaat een plezier te doen en hun stad duurzamer te maken.
Grootste studie ooit
Maar dat valt dus enorm tegen volgens onderzoekers van de University of Michigan, die 73 stedelijke locaties in vijf landen – Frankrijk, Duitsland, Polen, het Verenigd Koninkrijk en de VS – bestudeerden. De boeren en tuiniers werd gevraagd om als burgerwetenschappers heel nauwkeurig bij te houden wat er in hun tuintjes ging en hoeveel het opleverde in het seizoen van 2019. Wat er ingaat, de input dus, bestaat vooral uit infrastructuur, zoals de verhoogde bedden, waar de zaadjes in worden geplant of de paden tussen de stukken grond, maar ook compost, kunstmest, zeil dat onkruid tegenhoudt en natuurlijk water.
In deze grootste studie ooit naar de ecologische voetafdruk van groenteteelt in de stad, zijn drie typen stedelijke agricultuur bestudeerd: stadsboerderijen, die professioneel gerund worden voor de voedselproductie, groentetuintjes van particulieren en collectieve tuinen, waar een groep tuiniers samenwerkt. En het verschil met de gewone grootschalige land- en tuinbouw bleek enorm. Eén portie in de stad geproduceerd voedsel zorgde voor 0,42 kilo CO2-uitstoot, zes keer zoveel als de 0,07 kilo CO2 in de normale akkerbouw, klinkt het in Nature.
Te weinig gebruikt
“De grootste klimaatimpact van stedelijke boerderijen en tuinen komt van de materialen die nodig zijn om ze aan te leggen”, aldus onderzoeker Benjamin Goldstein. “Deze boerderijen zijn meestal maar hooguit een jaar of tien actief dus de hoeveelheid broeikasgassen die vrijkomt om de benodigde materialen te produceren is relatief groot. De conventionele boerderijen zijn juist erg efficiënt. Het is dus lastig concurreren.”
Op een gewone boerderij wordt bijvoorbeeld maar één gewas geteeld met behulp van pesticiden en kunstmest, wat een veel grotere oogst oplevert en een kleinere ecologische voetafdruk vergeleken met stadsboerderijen.
Tomaten mogen wel
Er zijn echter een paar gewassen die je ongeveer even goed in de stad kunt telen. Zo hebben tomaten een lagere CO2-uitstoot als ze in de grond in de open lucht groeien in plaats van in kassen. Ook groenten die anders met het vliegtuig worden vervoerd, kun je net zo goed zelf telen.
“Deze uitzonderingen maken duidelijk dat stadsboeren hun klimaatimpact kunnen verminderen door voor gewassen te kiezen, die normaal in kassen groeien of met het vliegtuig hierheen komen, maar daarnaast moeten ze ook aanpassingen doen aan hun tuin en het management ervan”, zegt hoofdonderzoeker Jason Hawes.
Drie tips
En voor dat laatste hebben de onderzoekers nog drie tips, die cruciaal zijn om wat de impact op het milieu betreft te kunnen concurreren met normale boeren. Het belangrijkste is om de levensduur te verlengen van de gebruikte materialen. Een verhoogd bed dat je vijf jaar gebruikt is ongeveer vier keer zo slecht voor het milieu als een bed dat je twintig jaar gebruikt. Ten tweede kun je ervoor kiezen om gerecycled materiaal te gebruiken uit de stad. Denk aan bouw- en sloopafval, maar bijvoorbeeld ook aan compost en regenwater.
Tenslotte is het van groot belang om de sociale voordelen te optimaliseren. Stadsboeren en tuiniers rapporteren allemaal een betere psychische gezondheid, een gezonder eetpatroon en betere sociale netwerken. “Hoewel dit natuurlijk geen impact heeft op de CO2-uitstoot kan het wel op een meer holistische manier veel voordelen opleveren”, aldus de onderzoekers.
