En hoe meer zout je binnenkrijgt, hoe groter de kans op ernstige eczeem.
Eczeem is een vervelende, veelvoorkomende aandoening die zich manifesteert door een ontstekingsreactie van de huid. Het wordt gekenmerkt door symptomen zoals roodheid, jeuk, zwelling, droogheid en soms blaarvorming. Opvallend genoeg lijkt het aantal mensen dat eraan lijdt, door de jaren heen toe te nemen. In 2011 ontvingen nog ongeveer 380.000 Nederlanders zorg voor eczeem. In 2021 was dit aantal gestegen naar bijna 400.000. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd lijkt eczeem de laatste jaren vaker voor te komen, vooral in geïndustrialiseerde landen. De vraag is waarom dit aantal toeneemt. Zouden bepaalde leefstijlfactoren een rol kunnen spelen? Een nieuwe studie komt nu met het verlossende antwoord.
Eczeem
Hoewel eczeem niet levensbedreigend is, is het voor degenen die ermee leven erg hinderlijk en ongemakkelijk. “Op dit moment is er nog geen genezing voor,” vertelt onderzoeker Katrina Abuabara in gesprek met Scientias.nl. “De laatste tijd zijn er wel veel nieuwe gerichte therapieën goedgekeurd of in ontwikkeling, maar die werken niet altijd even goed voor iedereen. Bovendien zijn veel van deze behandelingen erg duur en vereisen ze langdurige therapie. Ze richten zich hoofdzakelijk op het aanpassen van het immuunsysteem en besteden weinig aandacht aan het beheersen van ontstekingsfactoren. Voor patiënten is het vooral moeilijk omgaan met de episodische aard en het gebrek aan voorspelbaarheid van opflakkeringen (periodes van verergering, red.). Er zijn maar weinig specifieke aanbevelingen beschikbaar voor patiënten over hoe ze deze opflakkeringen kunnen voorkomen.”
Studie
En dus besloot Abuabara de oorzaken van eczeem nader te bestuderen. “Ik ben bijzonder geïnteresseerd in omgevings- en levensstijlfactoren, inclusief dieet, als mogelijke triggers voor opflakkeringen en de ernst van de aandoening,” zegt ze. Om hier meer inzicht in te krijgen, analyseerde Abuabara samen met haar collega’s gegevens van meer dan 215.000 mensen tussen de 30 en 70 jaar oud uit de UK Biobank. Ze concentreerden zich vooral op urinemonsters en elektronische medische dossiers. Door de urinemonsters te analyseren, konden ze achterhalen hoeveel natrium elke persoon consumeerde. Ook konden ze zien of mensen gediagnosticeerd waren met eczeem en hoe ernstig de aandoening was.
Zout
De cijfers liegen er niet om. Uit de bevindingen blijkt dat elke extra gram natrium die binnen 24 uur in de urine werd uitgescheiden, gepaard ging met een 11 procent hoger risico op eczeem, een 16 procent hoger risico op actieve symptomen en een 11 procent hoger risico op ernstige vormen van eczeem. Daarna onderzocht het team 13.000 Amerikaanse volwassenen in de National Health and Nutrition Examination Survey. En daar vonden ze dat het eten van slechts één extra gram zout per dag – ongeveer een halve theelepel keukenzout of de hoeveelheid in een Big Mac – de kans op opflakkeringen met 22 procent verhoogde. Kortom, “We hebben dus ontdekt dat de geschatte natriuminname samenhangt met een hoger risico op eczeem,” vat Abuabara samen. “En een hogere natriumwaarde hangt op zijn beurt ook weer samen met ernstiger eczeem. We vonden vervolgens soortgelijke resultaten in een validatiestudie met een grote Amerikaanse groep, waarbij iets andere methoden werden gebruikt.”
Schadelijk
De studiebevindingen benadrukken opnieuw de schadelijke effecten van overmatige zoutinname. Zout staat al bekend om het verhogen van het risico op een hoge bloeddruk en hartziekten. Recentelijk is ontdekt dat natrium zich in de huid kan opslaan, wat mogelijk een rol speelt in ontstekingsprocessen bij eczeem.
Fastfood
Het verminderen van de hoeveelheid zout die je via voeding binnenkrijgt, kan een simpele manier zijn om hun symptomen onder controle te houden. En dat betekent toch minder vaak naar het cafetaria. “Een grote wereldwijde studie van enkele jaren geleden bracht fastfood al in verband met eczeem,” aldus Abuabara. “Fastfood bevat diverse componenten (en bijbehorende leefstijlfactoren) die mogelijk het vastgestelde verband verklaren. Samen met fysiologische gegevens waaruit blijkt dat natrium in de huid wordt opgeslagen, en immunologische gegevens die laten zien dat natrium ontstekingsprocessen kan stimuleren die relevant zijn voor eczeem, wilden we onderzoeken of er een directe associatie bestaat in een grote populatie. Onze volgende stap is het onderzoeken of dieetveranderingen, zoals het verminderen van de natriuminname, kunnen leiden tot verbeteringen.”
Bewustzijn
Abuabara hoopt dat de resultaten van haar studie tot een betere bewustwording zullen leiden. “Ik denk dat ons onderzoek bijdraagt aan het verhelderen van de omgevings- en levensstijlfactoren die bijdragen aan het voortduren van de aandoening,” merkt ze op. Maar hier laat ze het niet bij zitten. Vervolgonderzoek ligt alweer in het verschiet. “We zijn momenteel bezig met het verbeteren van ons begrip van de rol van voeding bij eczeem,” gaat ze verder. “Daarnaast onderzoeken we hoe natrium de huid beïnvloedt. Ook kijken we of er nieuwe behandelingen zijn die dit aspect van de aandoening kunnen aanpakken, los van dieetveranderingen.”
De studie benadrukt dat het belangrijk is om je zoutinname goed in de gaten te houden. Want mogelijk kun je hier vervelende aandoeningen mee voorkomen. “We weten al dat natrium ontstekingen kan veroorzaken die verband houden met hoge bloeddruk en hartziekten, en dat het verminderen van de hoeveelheid natrium in het dieet kan helpen om het hart gezond te houden,” concludeert Abuabara. “Ons onderzoek benadrukt nu ook andere mogelijke effecten van een teveel aan zout. En dit zal wellicht kunnen leiden tot duidelijkere dieetadviezen voor mensen met ontstekingsziekten.”
