Maar liefst 40 procent van de stranden op het Hawaïaanse eiland O’ahu kunnen nog vóór 2050 verdwenen zijn.
Wie op het strand loopt zou het misschien niet denken, maar de zandkorrel is schaars aan het worden. Al eerder waarschuwden wetenschappers dat de helft van alle zandstranden op aarde tegen 2100 weleens voorgoed verdwenen kunnen zijn. En Hawaii is misschien wel als één van de eerste aan de beurt. In een nieuwe studie voorspellen onderzoekers namelijk dat maar liefst 40 procent van alle stranden op het Hawaïaanse eiland O’ahu nog vóór het midden van de eeuw verdwenen kunnen zijn. En dat is grotendeels te wijten aan het huidige beleid.
Verharding
In een tijdperk waarin de zeespiegel steeds verder stijgt, moeten stranden landinwaarts kunnen migreren. Als dat niet gebeurt, lopen ze onder. Toch kunnen stranden zich niet overal zomaar verplaatsen. Veel kustlijnen zijn namelijk in de loop van de tijd verhard. Denk aan de bouw van zeeweringen. Dit soort constructies onderbreken de natuurlijke gang van water en zand. Het betekent dat golven het zand eroderen, kusterosie wordt versneld en een strand langzaam maar zeker kopje ondergaat terwijl de oceaan verder blijft stijgen.
Ondertussen op Hawaii
Op dit moment is een aanzienlijk deel van de zanderige kustlijn op aarde al aan het eroderen. Maar op Hawaii gaat het wel erg hard. Onderzoekers stellen namelijk dat de kustlijn rond het Hawaïaanse eiland O’ahu het meest kwetsbaar is voor erosie naarmate de zeespiegel steeds verder stijgt. “In vergelijking met andere stranden in de wereld is O’ahu kwetsbaarder vanwege de ligging van de eilanden,” zegt onderzoeker Kammie-Dominque Tavares tegen Scientias.nl. “Meerdere studies voorspellen dat de zeespiegel rond Hawaii sneller stijgt dan op andere plaatsen in de wereld.”
Verlies zandstrand
Om bebouwing langs de kustlijn te beschermen, wordt steeds meer kustlijn verhard. Dit is al enige tijd gaande. Op dit moment is bijna 30 procent van de kustlijn verhard. En die druk zal in de toekomst alleen maar gaan toenemen. De verwachting is namelijk dat de zeespiegel halverwege deze eeuw met ongeveer 0,25 meter gestegen zal zijn. En daarom is het huidige beleid om steeds meer kustlijn te verharden. Dit zal echter uiteindelijk de ondergang van vele zandstranden inhouden. De onderzoekers voorspellen namelijk dat Hawaii, nog vóór 2050, afscheid zal moet nemen van bijna de helft van de zandstranden op O’ahu. “De stranden op O’ahu zijn zo kwetsbaar omdat de kustlijn sterk is ontwikkeld zonder dat er rekening is gehouden met toekomstige strandmigratie,” legt Tavares desgevraagd uit. “Het voordeel van verharding van de kustlijn is dat aan het strand gelegen gebouwen beschermd worden. Maar het verharden van de kustlijn is op Hawaii al decennia lang een erkend probleem. Tot nu toe bestaat er jammer genoeg nog geen alternatieve optie voor strandeigenaren waardoor ze uit gevaarlijke erosiegebieden kunnen verhuizen. Het betekent dat verharding van de kustlijn door middel van noodvergunningen de enige keuze is voor veel eigenaren die te maken hebben met erosie.”
Hoewel kustverharding voor eigenaren van aan het strand gelegen restaurants en hotels dus uitkomst biedt, is het op langere termijn dus slecht nieuws voor de zandstranden zelf. “Het belangrijkste nadeel van verharding van de kustlijn is dat zandstranden verdrinken omdat ze niet landinwaarts kunnen migreren,” verduidelijkt Tavares. “Na verloop van de tijd zal het strand smaller worden en uiteindelijk zelfs verdwijnen. En dat is erg verontrustend.” Zandstranden zijn namelijk om zoveel redenen belangrijk. “Ze vormen de sleutel tot de identiteit van de lokale gemeenschap die daar samenkomt met vrienden en familie,” zegt Tavares. “Daarnaast trekken de stranden toeristen aan die een grote rol spelen in de economie van onze staat. Bovendien bieden de stranden over het algemeen bescherming tegen stormgolven.” Maar niet alleen mensen hebben baat bij een zandstrand. “Ze zijn ook heel belangrijk voor veel inheemse planten en dieren aan de kust,” gaat Tavares verder. “Als we veel strand gaan verliezen, zal dat zowel cultureel, als economisch en ecologisch negatieve gevolgen met zich meebrengen.”
Zeespiegelstijging
Het wordt lastig om het tij te keren. Kusterosie is namelijk onvermijdelijk wanneer de zeespiegel stijgt. En in de afgelopen decennia is de zeespiegel al rap gestegen. Tussen 1992 en 2017 hebben Groenland en Antarctica samen zo’n 6,4 biljoen ton ijs verloren en de zeespiegel met zo’n 17,8 millimeter doen stijgen. En als dit zo doorgaat, stevenen we af op de smelt en bijbehorende zeespiegelstijging die het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in haar vijfde klimaatrapport uittekende als het slechtst denkbare scenario. Het betekent dat de zeespiegel tegen het einde van de eeuw met nog eens 17 centimeter gestegen kan zijn. Zelfs als we er in slagen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen of zelfs helemaal te stoppen, stevenen we alsnog af op een forse zeespiegelstijging. En dat betekent, lokaal gezien, dat Hawaïaanse strandeigenaren op hun beurt weer gedwongen worden om maatregelen te treffen.
Vernietiging
“Ondanks de kennis dat zeeweringen onder de huidige omstandigheden stranden laten verdrinken, is het rechtssysteem dat ontworpen is om land te beschermen, ook verantwoordelijk voor de vernietiging ervan,” zegt co-auteur Chip Fletcher. “Overheidsinstanties zullen creatieve en sociaal rechtvaardige programma’s moeten ontwikkelen om strandeigenaren te redden. Tegelijkertijd moeten diezelfde programma’s er ook voor zorgen dat zanderige ecosystemen de vrije loop worden gelaten, zodat stranden landinwaarts kunnen migreren. Iets dat essentieel is in een tijdperk van stijgende zeeën.”
De vraag is echter of de zandstranden op het Hawaïaanse eiland O’ahu nog te beschermen vallen. “Helaas is de kustlijn van O’ahu zo sterk ontwikkeld dat het onrealistisch is om alle zandstanden op korte termijn te redden,” zegt Tavares. “Wat we wel kunnen doen is de stranden aanwijzen die we op dit moment kunnen en willen beschermen. Hiervoor zullen gemeenschappen samen moeten komen en moeilijke beslissingen moeten nemen. Bovendien is er veel private en publieke samenwerking nodig om duurzame en uitvoerbare plannen te bedenken die erop gericht zijn om zandstranden te beschermen voor toekomstige generaties.”
