En dat is misschien slecht nieuws voor de bedreigde blauwe vinvis.
Kruisingen zijn zeldzaam en spelen geen belangrijke rol in de natuur. Dat stelde de Duitse bioloog Ernst Mayr in 1963. In die periode had hij zeker een goed punt: kruisingen tussen verschillende diersoorten (of hybriden) werden maar af en toe waargenomen en bleken meestal onvruchtbaar te zijn. Maar de komst van genetische gegevens zorgde voor een ommekeer. Met behulp van nieuwe genetische technieken vonden wetenschappers steeds meer aanwijzingen voor de invloed van hybridisatie op het evolutionaire proces. Zo werd de menselijke evolutie deels beïnvloed door kruisingen met andere mensensoorten, zoals de Neanderthaler en de Denisovamens. Recent ontdekten onderzoekers dat de grootste dieren op onze planeet geen uitzondering vormen: ook walvissen kruisen regelmatig.
Vruchtbaar
In de jaren 1880 meldden walvisvaarders reeds mogelijke kruisingen tussen gewone vinvis (Balaenoptera physalus) en blauwe vinvis (Balaenoptera musculus). Zulke observaties waren echter onzeker, omdat het moeilijk is om deze reusachtige dieren in het wild te bestuderen. Meer dan een eeuw later konden wetenschappers genetisch aantonen dat kruisingen tussen gewone en blauwe vinvis regelmatig voorkomen. Maar men wist nog steeds niet of deze kruisingen ook vruchtbaar waren. Daar kwam recent verandering in. Christophe Pampoulie (Marine and Freshwater Research Institute in IJsland) en zijn collega’s analyseerden DNA-monsters van diverse walvissen en deden een opmerkelijke ontdekking: een individu was de nakomeling van een mannelijke blauwe vinvis en een vrouwelijke kruising. De onderzoekers publiceerden hun bevindingen in het vakblad Evolutionary Applications.
Bedreigd
Deze ontdekking geeft dus aan dat kruisingen tussen gewone en blauwe vinvis vruchtbaar kunnen zijn. En dat heeft belangrijke gevolgen voor hun verdere evolutie. Uit andere analyses bleek dat kruisingen vooral plaatsvinden tussen mannetjes gewone vinvis en vrouwtjes blauwe vinvis. Dit suggereert dat vrouwelijke blauwe vinvissen moeilijk een partner kunnen vinden en uiteindelijk kiezen om te paren met een andere soort. Er zijn namelijk veel meer gewone vinvissen (ongeveer 80,000) dan blauwe vinvissen (tussen 2000 en 4000) in de Atlantische Oceaan. Als deze trend doorzet, zou de blauwe vinvis genetisch opgeslokt kunnen worden door de gewone vinvis (in het Engels: genetic swamping).
De populatie blauwe vinvissen staat al onder druk en wordt nu misschien verder bedreigd door hybridisatie met een verwante soort. De kruisingen zouden echter ook goed nieuws voor de blauwe vinvis kunnen zijn. De influx van gewone vinvis-DNA zorgt mogelijk voor extra genetische diversiteit onder de blauwe vinvissen waardoor ze beter bestand zijn tegen huidige en toekomstige veranderingen. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen welke invloed de kruisingen zullen hebben op de evolutie van deze walvissen.
