Wij mensen spitsen direct onze oren als we een baby horen huilen. En hoe hoger het huiltje, hoe meer we denken dat er iets aan de hand is. Maar we zijn niet de enige soort die dan in actie komt. Krokodillen herkennen het geluid ook. Alleen krijgen zij hele andere neigingen.
Franse wetenschappers besloten eens een compleet andere diersoort bloot te stellen aan babygehuil om te kijken hoe die reageert. Ze togen naar het CrocoParc in Agadir in Marokko om daar de opnames van huilende baby’s te laten horen aan een groep nijlkrokodillen. “We wilden in deze studie dieren bestuderen die evolutionair gezien heel ver af staan van primaten. De hypothese was dat dieren die genetisch gezien zo anders zijn toch in staat zijn om informatie te halen uit het geluid van babygehuil. Het idee is dat dit soort emotionele communicatie wijdverspreid is bij vele verschillende soorten”, legt onderzoeker Nicolas Grimault uit aan Scientias.nl.
Snelle snack
Eerder onderzoek toonde al aan dat krokodillen geneigd zijn om te reageren op het geluid van een angstige prooi. Ze richten zich op en bewegen zich richting het geluid in de hoop op een snel en makkelijk maaltje. De wetenschappers vroegen zich af of de krokodillen op dezelfde manier reageren op soorten, die niet per se een lekker hapje voor ze zijn.
Om daar achter te komen, verzamelden de Fransen opnames van allerlei angstig huilende of schreeuwende baby’s, niet alleen van mensen, maar ook van chimpansees en bonobo’s, die verschillende mate van stress hadden. Zo waren er opnames van huilende baby’s die thuis in bad werden gedaan en die op het consultatiebureau een vaccinatie kregen. “Het was lastig om het niveau van angst vast te stellen, maar we besloten het gehuil te categoriseren in groepen waarbij gold dat hoe verder de baby of het jong van zijn moeder vandaan was, hoe meer stress hij had. Bij apen beschouwden we het geluid ook als stressvoller als ze een agressieve interactie hadden met andere leden van de groep”, legt Grimault uit, die werkzaam is bij het Centre de Recherche en Neurosciences in Lyon.
Monsieur Cannibale
Met de opnames reisden de onderzoekers af naar het CrocoParc waar meer dan driehonderd krokodillen vrij kunnen bewegen, bijna alsof ze in het wild leven. Er werden een paar flinke boxen neergezet, waarna de opnames door het park schalden. En toen was het afwachten of de krokodillen zouden reageren.
Nou, dat deden ze! De meesten reageerden direct en hoe angstiger het geluid was, hoe sneller ze in actie kwamen. Volgens de wetenschappers was dat vrijwel altijd omdat ze dachten een smakelijk hapje in het vizier te hebben, maar er was één krokodil, waarschijnlijk een vrouwtje, die de baby juist wilde beschermen. Nadat ze bij de speaker aankwam waar het babygehuil vandaan kwam, draaide ze zich plotseling om, zodat ze de andere krokodillen die eraan kwamen, kon tegenhouden. Ze reageerde dus als een moeder die haar jongen wil beschermen. “Want er is veel kannibalisme bij krokodillen”, legt Grimault uit. “De mannetjes eten de jongen op, maar die worden beschermd door de vrouwtjes. De jonge krokodillen zijn in staat om een geluid te maken dat een teken is van angst. En dat heeft dezelfde kenmerken als het geluid dat angstige babyprimaten maken. Dus waarschijnlijk was het vrouwtje in de war en dacht ze dat het een krokodillenjong was dat in nood verkeerde.” Toch was dat een uitzondering. “Hoofdzakelijk beschouwen krokodillen het geluid van een huilende baby als een signaal dat er een makkelijke prooi in de buurt is.”
Slimmer dan mensen
De vraag is natuurlijk hoe krokodillen en mensen bepalen of een baby in nood is. “Wat we ontdekten, en dat was het meest verrassende van onze studie, is dat mensen luisteren naar de toonhoogte van het gehuil: hoe hoger de toon, hoe gestrester we denken dat de baby is. Maar dit is niet zo’n goede marker, niet voor menselijke baby’s en niet voor primatenbaby’s. Bonobo’s maken bijvoorbeeld altijd een heel hoog geluid als ze huilen, maar dat betekent niet dat ze altijd in nood zijn”, vertelt de Franse wetenschapper. Krokodillen daarentegen zijn veel slimmer. “Ze baseren hun besluit om in actie te komen op zogenoemde non-lineaire fenomenen van het gehuil. Er zijn verschillende vormen van non-lineaire geluiden.” De onderzoeker komt met een klinkend voorbeeld: “Soms klinkt gehuil meer als ‘aahhhhh’ en soms meer als ‘arghhh’. De krokodillen baseren hun besluit op dit soort signalen en zijn zo veel beter dan mensen in staat om de mate van angst en stress te bepalen bij baby’s.”
De een zijn dood…
Maar waar halen de krokodillen hun kennis vandaan? Is er een verklaring voor hun knappe prestatie? “Ik denk dat het heel nuttig is voor krokodillen en andere soorten om te weten wat bepaalde geluiden betekenen en wanneer een ander dier in nood is, omdat ze altijd op zoek zijn naar een makkelijke prooi. Het helpt hen dus om te overleven. Mensen zijn meer gericht op hun eigen soort, waardoor we andere parameters kiezen om op te letten bij gehuil”, verklaart Grimault.
De onderzoekers concluderen dat er universele aspecten zitten aan babygehuil. Bovendien kennen krokodillen een lange geschiedenis van het opeten van jongen, die te ver zijn afgedwaald van hun ouders. Daardoor zijn ze extra gefixeerd op het geluid van baby’s.
