Wat is dat toch, die slappe lach? Waarom komt die bijna nooit als u alleen bent, en waarom komt hij vaker voor bij pubers? En hoe komt het eigenlijk dat we ons na een ongedwongen, gezamenlijke lachorgie zo lekker voelen? Als iemand dat uit kan leggen, dan is het biologiedocente Noor Fiers, gezegend met studenten die regelmatig de slappe lach hebben, wel.
Het schooljaar is nog maar amper twee weken bezig en toch is het al gebeurd. Een hete donderdagmiddag, het laatste uur. Achter in de hoek van het lokaal sloeg het onverwacht toe bij twee nietsvermoedende hartsvriendinnen. Wat begon als wat gegrinnik en gegiechel, mondde in no-time uit in een snikkende, proestende lachbui die niet te stoppen leek. “Sorry juf, we hebben heel erg de slappe lahahach!” probeerde de één nog uit te brengen, maar het laatste woord ging alweer verloren in een nieuwe gierende uithaal.
Limbisch systeem
Lachen wordt geregeld in onze hersenen, preciezer gezegd in het limbisch systeem. Hierin bevinden zich structuren die betrokken zijn bij verschillende emoties, angst, motivatie en het geheugen. Wanneer u lacht, worden er in deze structuren dopamine en endorfinen aangemaakt. Deze stoffen zorgen voor gevoelens van blijdschap en genot. Pijn verdwijnt en u voelt u gelukkig. Hoe harder u moet lachen, hoe meer van deze stoffen worden aangemaakt. En hoe meer endorfine en dopamine, hoe groter de gevoelens van blijdschap en genot en hoe meer we moeten lachen. Dit zorgt weer voor meer endorfinen en zo gaat dat maar door. In het geval van de slappe lach is het endorfinesysteem als het ware overbelast, waardoor u tijdelijk de controle verliest. U kunt niet meer stoppen met lachen en terwijl de gelukshormonen die worden gemaakt zorgen voor een gelukzalig gevoel, veroorzaken ze ook een lichte spierverslapping. Gevolg: u slaat dubbel van het lachen, moet u aan iets of iemand vasthouden om te blijven staan en in het ergste geval verliest u zelfs de controle over uw blaas. Het laatste is meestal voldoende om een nieuwe lachstuip te initiëren.
Sociaal gedrag
Toch heeft u zelden in uw eentje de slappe lach. Lachen is een uiting van sociaal gedrag. Door te lachen naar elkaar laten mensen zien dat ze geen kwade bedoelingen hebben. En dat het aanstekelijk is, hebben we allemaal wel eens ervaren. Mocht u eraan twijfelen; bekijk op YouTube eens een filmpje van mensen die onbedaarlijk moeten lachen. De kans dat uw mondhoeken zich niet omhoog krullen is nihil en waarschijnlijk zit u zelfs hardop mee te schateren. De oorzaak hiervoor is te vinden in onze spiegelneuronen. Dat zijn hersencellen die ervoor zorgen dat we het gedrag van anderen spiegelen. Hierdoor voelen we iets van de pijn, het verdriet, maar ook de blijdschap van anderen. Onze spiegelneuronen worden onder andere geactiveerd door geluiden en de uitdrukking op het gezicht van een medemens.
Puber
Bij mensen in de puberteit is de emotionele reactie op gezichtsuitdrukkingen vele malen sterker dan bij volwassenen. Dit zou verklaren waardoor u als puber veel vaker de slappe lach had dan als volwassene. Meelachen met een ander zorgt echter bij jong en oud voor de productie van gelukshormonen. Een lekker potje schaterlachen met elkaar zorgt dan ook voor sterkere banden tussen mensen, en voor meer saamhorigheid.
Gezond
Lachen is gezond. Letterlijk. Onderzoek wijst uit dat het de bloeddruk verlaagt, de concentratie van stresshormonen in het bloed vermindert en pijnstillend werkt. Zelfs geforceerd glimlachen wanneer u in een pestbui bent, zorgt voor een aanzienlijke verbetering van uw humeur. En dan blijkt dat u als u lacht ook nog 25% meer calorieën verbrandt dan in rust. Lachen als lichaamsbeweging, kan het mooier?
Ondanks de lange lijst van positieve effecten van lachen, heb ik de ene helft van het dubbelliggende duo van donderdag even naar de gang gestuurd. Even tijd om diep adem te halen, af te koelen en de buikspieren te ontspannen. Na enkele minuten kwam ze sereen glimlachend weer binnen en de rest van de les verliep gewoon net als anders. Toch mompelde ze aan het einde van de les bij het naar buitenlopen: “Bedankt voor de leuke les, juf!”. En ik merkte dat ik glimlachte.
Noor Fiers is docent biologie en NLT op een middelbare school in Brabant. Ze is gek op sciencefiction, spannende boeken en boeken over wetenschap. Ze raakt niet uitgepraat over biologie en onderwijs en twittert daar ook graag over. Naast elektronisch gekwetter is ze graag buiten om naar de tweets van echte vogels te luisteren en te genieten van de wondermooie wereld om ons heen.