Als je ‘s nachts naar de hemel staart, dan zie je vele duizenden sterren. Toch valt dit aantal nog heel erg mee, want de zon bevindt zich in een redelijk rustige buurt op ruim 26.000 lichtjaar van het galactische centrum.
Er zijn plekken in ons universum waar sterren extreem dicht op elkaar zitten, namelijk in bolvormige sterrenhopen en in centra van sterrenstelsels. Zou je in zo’n sterrenhoop om je heen kijken, dan zie je honderden keren zoveel sterren.
Bolvormige sterrenhopen
Bolvormige sterrenhopen zijn groepen sterren die door zwaartekracht bij elkaar worden gehouden. In zo’n groep bevinden zich honderdduizenden sterren. In ons sterrenstelsel zijn ongeveer 150 bolvormige sterrenhopen bekend. De ruimtefoto van de week is een schitterende opname van bolvormige sterrenhoop NGC 1898. Deze bolhoop bevindt zich niet in de Melkweg, maar in de Grote Magelhaense Wolk: één van de satellietstelsels van de Melkweg.
In deze bolhopen zitten sterren op elkaar gepakt als haringen in een ton. De dichtheid is namelijk honderd tot duizend sterren per kubieke parsec. Even omgerekend: een kubieke parsec is 34,7 kubieke lichtjaar. De dichtheid in de buurt van de zon is slechts 0,1 ster per kubieke parsec.
Vier miljoen sterren per parsec
Kan het nog extremer? Jazeker. De stokoude bolvormige sterrenhoop M15 bevat ruwweg 100.000 sterren, waarvan de meeste sterren dicht bij het centrum staan. De dichtheid in het centrum bedraagt vier miljoen sterren per parsec, maar deze dichtheid neemt naar buiten toe snel af. Zelfs de Hubble-telescoop is niet in staat om individuele sterren in het centrum van deze sterrenhoop los te zien, terwijl de bolhoop slechts 37.000 lichtjaar van ons verwijderd is. Nu denk je misschien dat er in het centrum van deze bolhoop regelmatig botsingen zijn, maar dat valt mee. Wetenschappers vermoeden dat minder dan één op de 10.000 sterren in bolhopen zijn samengesmolten.
Galactische centra
In sommige galactische centra is de dichtheid nog hoger. Dit geldt bijvoorbeeld voor het sterrenstelsel M32, één van de buren van het Andromedastelsel. De dichtheid in het centrum bedraagt twintig miljoen sterren per kubieke parsec. De afstand tussen sterren is gemiddeld 0,012 lichtjaar, oftewel 750 keer de afstand van de aarde naar de zon. Dat is omgerekend negentien keer de afstand van de zon naar Pluto.
Leuk weetje: in M32 zitten sterren zo dicht op elkaar, dat het er nooit echt donker is. Wetenschapper Tod Lauer berekende ooit dat de nachthemel in het centrum van M32 qua helderheid vergelijkbaar is met schemering op aarde.
