De komeet werd in maart ontdekt en kan later deze maand wel eens helder genoeg zijn om met het blote oog te bewonderen.
Komeet SWAN – of voluit C / 2020 F8 – werd afgelopen maart ontdekt, net nadat bleek dat komeet ATLAS in stukken was gebroken. SWAN suist momenteel af op onze zon, wat betekent dat de helderheid steeds verder toeneemt. De verwachtingen zijn wederom hoog gespannen. Want betekent dit dat we nu toch een komeet met het blote oog aan de nachtelijke hemel zullen zien schitteren?
De ijzige bezoeker afkomstig van de buitenste regionen van ons zonnestelsel werd gespot door de Australische amateurastronoom Michael Mattiazzo. Maar niet doordat hij naar de hemel tuurde. Mattiazzo zat in plaats daarvan achter een computerscherm en analyseerde beelden van het Solar Wind ANisotropies (SWAN) -instrument aan boord van SOHO (een ruimtetelescoop die de zon observeert). Het instrument legt beelden vast in ultraviolet licht, inclusief een specifieke ultraviolette golflengte genaamd Lyman alpha, die wordt uitgezonden door waterstofatomen. Hoewel het voornaamste doel van het instrument het in kaart brengen van veranderingen in zonnewind en de stroom van geladen deeltjes is, zijn er ook al duizenden kometen opgespoord omdat deze ook waterstof herbergen.
Foto’s
Mattiazzo is een fervent kometenjager; ondertussen heeft hij er al acht ontdekt door vrijgegeven beelden van SOHO te bestuderen en de SWAN-gegevens door te spitten. Nadat de komeet eenmaal officieel bekend was gemaakt, wist de Oostenrijkse astrofotograaf Gerard Rhemann de komeet vanuit de uitgestrekte woestijn in Namibië prachtig vast te leggen (zie de foto hieronder). Later werd SWAN nogmaals gekiekt door de Britse astrofotograaf Damian Peach met een telescoop in Chili (zie de foto bovenaan dit artikel). Gisteren naderde de komeet de aarde het dichtst, op een afstand van ongeveer 85 miljoen kilometer.
Waterdamp
Kometenexpert Michael Combi schat dat de komeet rond 15 april elke seconde zo’n 1300 kilogram waterdamp uitstootte, of ongeveer 4,4 x 1028 H2O-moleculen per seconde. Dat is een snellere uitwerpsnelheid in vergelijking met andere kometen. “Dit is driemaal zoveel als komeet 67P / Churyumov-Gerasimenko op zijn hoogtepunt, die tussen 2014 en 2016 werd bezocht door ESA’s Rosetta-missie,” onderstreept onderzoeker Jean-Loup Bertaux.
Zichtbaar
Deze eigenschap van komeet SWAN is hoopvol nieuws voor enthousiastelingen die de komeet vanaf de aarde willen gadeslaan. Want hoe meer materiaal er door de komeet wordt uitgestoten, hoe meer zonlicht het weerkaatst en hoe zichtbaarder hij dus wordt. Momenteel beweegt de komeet zich van de zuidelijke, naar de noordelijke hemel en is slechts vaag zichtbaar met het blote oog. Maar de huidige schattingen suggereren dat SWAN eind mei aanzienlijk helderder zou kunnen zijn – als hij zich echter staande weet te houden.
Kwetsbaar
Kometen zijn erg kwetsbare objecten en kunnen plotsklaps uit elkaar vallen als ze de zon naderen. Vooral kometen met een kleine kern of een wat zwakkere kern zijn vatbaarder voor fragmentatie en kunnen nog voor perihelium (het punt waarop de komeet het dichtst bij de zon is) is bereikt, in stukken breken. Eerder zagen we al komeet ATLAS uit elkaar spatten en ook de interstellaire komeet Borisov is niet heelhuids ons zonnestelsel doorgekomen. Het gaat dus heel spannend worden wat komeet SWAN gaat doen. De komeet komt namelijk steeds dichter bij de zon in de buurt en is nu de ‘gevarenzone’ ingetreden. SWAN zal naar verwachting op 27 mei de zon het dichtste naderen.
Hoewel het buitengewoon lastig is om het gedrag van kometen te voorspellen die zo dicht bij de zon in de buurt komen, hopen wetenschappers dat SWAN helder genoeg zal blijven om te zien hoe hij zijn reis voortzet. Als de komeet het overleeft, kun je ‘m namelijk met het blote oog aan de nachtelijke hemel aanschouwen. SWAN zal in dat geval opdoemen in de buurt van de heldere ster Capella in het sterrenbeeld Voerman. Enthousiast geworden? Laat deze kans dan vooral niet lopen. Dit zal namelijk de enige keer in je leven zijn dat je komeet SWAN zult zien. Want de omlooptijd van de komeet geschat op duizenden, zo niet miljoenen jaren.
