Wie denkt aan een kolibrie denkt waarschijnlijk aan een rank, vliegensvlug en klein vogeltje. Maar onderschat de kolibrie niet! Onderzoek toont aan dat de vogel een geheim en sterk geëvolueerd wapen heeft.
Kolibries leven van nectar. Om dat uit smalle kelken en kleine bloemen te kunnen halen, zijn ze uitgerust met een lange, dunne en schijnbaar kwetsbare snavel. Maar nieuw onderzoek toont nu aan dat deze snavels nog een functie hebben. Ze doen tevens dienst als dolk-achtige wapens. Tijdens gevechten proberen de mannetjes hun lange, smalle – en scherpe – snavel in de nek van hun tegenstander te steken.
Seksuele selectie
Het onderzoek kan onze kijk op de evolutie van deze vogel veranderen. “Historisch gezien worden de vogels van snavels beschouwd als het beste voorbeeld van aanpassing middels natuurlijke selectie,” legt onderzoeker Alejandro Rico-Guevara uit. “We tonen hier voor het eerst aan dat de snavels ook gevormd worden door seksuele selectie. Het is opwindend om te bedenken dat al deze krachten invloed uitoefenen op hoe dieren eruitzien.”
Westelijke langstaartheremietkolibrie
De onderzoekers bestudeerden de Westelijke langstaartheremietkolibrie. Het tropische vogeltje leeft op Costa Rica. De mannetjes proberen een zo goed mogelijk territorium te verkrijgen, omdat dat de kansen op een partner vergroot. Zodra een vrouwtje in zijn territorium arriveert, kan een mannetje namelijk gaan proberen om haar te verleiden. Maar het verkrijgen van een goed territorium gaat niet zonder slag of stoot. Regelmatig gaan mannetjes met elkaar op de vuist. En tijdens die gevechten gebruiken ze hun snavel, zo observeerde Rico-Guevara.
Scherper en langer
Het is reeds bekend dat de snavels van de vrouwtjes van deze soort er heel anders uitzien dan die van de mannetjes. De snavels van de mannetjes hebben een langer en scherper puntje. Lang werd gedacht dat dat misschien kwam doordat de vrouwtjes nectar uit andere bloemen haalden. Maar toen Rico-Gueavara de vechtende mannetjes zag, begon hij zich af te vragen of de zo heel andere snavel van de mannetjes misschien het resultaat was van deze gevechten. Samen met zijn collega’s observeerde hij de vechtende kolibries en hij ontdekte dat mannetjes hun snavels gebruiken om andere mannetjes in de nek te steken. En hoe langer en scherper de snavels van de mannetjes waren, hoe groter de kans was dat een mannetje een gevecht won en het beste territorium kreeg. Ook stelde hij vast dat de mannetjes hun scherpe snavels pas ontwikkelen zodra ze de leeftijd hebben om te paren (en dus een territorium moeten verdedigen).
Bloemetjes en vogeltjes
Al met al suggereert het onderzoek dat de snavels van de mannetjes hun vorm in ieder geval deels te danken hebben aan de onderlinge gevechten. Het kan onze kijk op het vogeltje, maar ook op de bloemen die deze vogels zo graag bezoeken wellicht veranderen. We zijn er eigenlijk de hele tijd vanuit gegaan dat de vogels hun lange snavels ontwikkelden om beter bij de nectar te kunnen, maar misschien is het wel andersom. Misschien hebben de vogels lange, puntige snavels ontwikkeld om beter te kunnen vechten en hebben de bloemen hun kelken vervolgens zo aangepast dat deze beter bij de snavel van de vogels pasten. Nader onderzoek naar de evolutie van de kolibrie kan daar wellicht meer inzicht in geven.
Voor nu verandert het onderzoek waarschijnlijk de kijk die de meeste mensen op deze kleine vogeltjes hebben. Ze zijn rank. Ze zijn klein. Ze zijn snel. En ze lijken fragiel. Maar tegelijkertijd zijn ze sterk en agressief.