De tragische ontdekking ondersteunt de grimmige voorspelling dat meer dan 90 procent van alle keizerspinguïnskolonies tegen het einde van de eeuw zo goed als uitgestorven zal zijn.
Het gaat niet goed met de keizerspinguïn. Dat concluderen onderzoekers in een nieuwe studie, waarin ze vijf koloniën die rond de Bellingshausenzee leven, bestudeerden. Door wegkwijnend zee-ijs leggen pinguïnkuikens massaal het loodje. Het heeft er nu zelfs toe geleid dat in vier van de vijf bestudeerde koloniën geen enkel jong overleefde.
Zee-ijs
Zee-ijs is cruciaal voor de voortplanting van keizerspinguïns. Dat komt omdat ze dit nodig hebben om te kunnen broeden. Voor het grootste deel van het jaar (van april tot en met januari) zijn deze vogels afhankelijk van stabiel zee-ijs dat stevig aan de kust vastgeklonken zit. Zodra ze op de door hen gekozen broedplaats aankomen, leggen pinguïns in de Antarctische winter (die van mei tot juni duurt) eieren. De eieren komen na 65 dagen uit, maar de kuikens verlaten het nest pas in de zomer, tussen december en januari.
Rigoureuze afname
Op dit moment kwijnt het zee-ijs op Antarctica echter in sneltreinvaart weg. 2022 is zelfs de geschiedenisboeken ingegaan als het jaar met het minste zee-ijs ooit aan het einde van de Australische zomer. Het meest extreme verlies werd waargenomen in het centrale en oostelijke gebied van de Bellingshausenzee, net ten westen van het Antarctisch Schiereiland. Hier verdween in november 2022 maar liefst de volle 100 procent van het zee-ijs. Pas tegen het einde van april 2023 begon het zich opnieuw te vormen.
Keizerspinguïn
De rigoureuze afname ervan is dan ook desastreus voor het voortbestaan van de keizerspinguïn. Sterker nog, de onderzoekers vermoeden op basis van satellietbeelden dat in vier van de vijf bestudeerde kolonies geen enkel jong de barre situatie heeft overleefd. Elke verandering in de omvang van het Antarctisch zee-ijs heeft invloed op de voortplanting van keizerspinguïns, aangezien kuikens pas waterdichte veren ontwikkelen wanneer ze hun vertrouwde nest verlaten. De onderzoekers zijn bedroefd. “We hebben nog nooit gezien dat keizerspinguïns er zo massaal in faalden om zich voort te planten,” zegt onderzoeksleider Peter Fretwell. “Het enorme verlies van zee-ijs in de regio tijdens de Antarctische zomer maakte het zeer onwaarschijnlijk dat kuikens zouden overleven.”
Klimaatverandering
De onderzoekers onderstrepen dat de tragische gebeurtenis een direct gevolg is van klimaatverandering. Keizerspinguïns zijn namelijk in de moderne tijd nog nooit slachtoffer geweest van grootschalige jacht, verlies van leefgebied, overbevissing of andere antropogene acties. Daarom wordt klimaatverandering als enige belangrijke factor voor hun afname gezien. De onderzoekers houden dan ook hun hart vast voor de toekomst. “We weten dat keizerspinguïns zeer kwetsbaar zijn in een opwarmend klimaat,” stelt Fretwell. “Huidig wetenschappelijk bewijs suggereert dat grootschalig extreem zee-ijsverlies frequenter en wijdverspreider zal worden.”
90 procent uitgestorven
Het brengt het voortbestaan van de keizerspinguïn dan ook in groot gevaar. In het verleden hebben deze vogels wel geprobeerd om naar stabielere locaties te verhuizen, waar meer zee-ijs voorhanden is. Maar de onderzoekers stellen dat deze strategie niet zal werken als al het zee-ijs in de hele regio verdwijnt. Al eerder schetsten wetenschappers dan ook een somber beeld van de toekomst van de keizerspinguïn, gebaseerd op de huidige trends van de opwarming van de aarde en het aanhoudende verlies van zee-ijs. Zo voorspelden ze dat meer dan 90 procent van alle kolonies tegen het einde van de eeuw weleens zo goed als uitgestorven kan zijn. De huidige studie ondersteunt nu deze grimmige voorspelling.
Huidige stand van zaken
Ook op dit moment, hartje winter op Antarctica, is er nog altijd heel weinig zee-ijs op de wateren te vinden. Sterker nog, er is nog nooit zo weinig zee-ijs gemeten rond Antarctica in deze tijd van het jaar. Op 20 augustus jongstleden was de omvang van het zee-ijs 2,2 miljoen km2 minder dan gemiddeld tussen 1981 en 2022 het geval was. Het verschil is dus gigantisch: we hebben het over een tekort van zo’n zestig keer de oppervlakte van Nederland. “Op dit moment ligt de omvang van het zee-ijs dus nog steeds ver onder alle eerdere records voor deze tijd van het jaar,” zegt onderzoeker Caroline Holmes. “In deze periode waarin de oceanen bevriezen, zien we gebieden die opmerkelijk genoeg nog grotendeels ijsvrij zijn.”
De vraag is dus of de keizerspinguïns er dit jaar wél in zullen slagen om nakomelingen op de wereld te zetten. De situatie is weinig rooskleurig. “Onze studie onthult op dramatische wijze het verband tussen het verlies van zee-ijs en de vernietiging van ecosystemen,” zegt zee-ijsfysicus Jeremy Wilkinson. “Door klimaatverandering smelt het zee-ijs in een alarmerend tempo. In de jaren 2030 zal het waarschijnlijk niet meer voorkomen in het Noordpoolgebied en op Antarctica neemt de hoeveel zee-ijs al sinds 2016 desastreus af. Het is opnieuw een waarschuwingssignaal voor de mensheid dat we niet zo door kunnen gaan. Politici moeten actie ondernemen om de effecten van klimaatverandering te minimaliseren. Er is geen tijd te verliezen.”
