Tal van ijsbeerpopulaties dreigen door toedoen van klimaatverandering op korte termijn te verdwijnen.
De aarde warmt op. En met name in het Arctisch gebied stijgen de temperaturen snel. Het resulteert onder meer in smeltend zee-ijs. Eerdere studies hebben al aangetoond dat dat een groot probleem is voor de ijsbeer, die vanaf dat zee-ijs op zeehonden jaagt. In een nieuw onderzoek hebben wetenschappers gekeken hoe het verdwijnen van het zee-ijs de toekomst van de ijsbeer nu precies verandert. En het ziet er niet best uit, zo is in het blad Nature Climate Change te lezen. Als de opwarming van de aarde in dit tempo doorgaat, zullen de meeste ijsbeerpopulaties tegen het einde van deze eeuw zijn ingestort.
Zeehonden
Het dieet van ijsberen bestaat voornamelijk uit zeehonden. En die zeehonden kunnen de ijsberen alleen te pakken krijgen vanaf het zee-ijs. Doordat dat zee-ijs gedurende de zomer veel sterker dan normaal afneemt, worden de ijsberen gedwongen om het zee-ijs te verlaten en naar het land te vluchten. Daar valt echter niets te halen. Het betekent dat ijsberen minder eten en naarmate de aarde opwarmt gedurende steeds langere perioden helemaal geen voedsel tot zich kunnen nemen.
“Het probleem is dat zee-ijs blijft verdwijnen zolang de aarde opwarmt,” vertelt onderzoeker Péter Molnár. “Dat betekent dat ijsberen het overal gedurende langere periodes zonder voedsel moeten doen en dat heeft invloed op hun voortplanting, overlevingskansen en het voortbestaan van gezonde populaties.”
Het onderzoek
De onderzoekers stellen in hun studie vast hoeveel dagen op rij ijsberen zonder voedsel kunnen en er tegelijkertijd ook nog in slagen om hun jongen groot te brengen en zelf in leven te blijven. Vervolgens kijken ze met behulp van klimaatmodellen hoelang ijsberen in toekomstige jaren waarschijnlijk geen toegang tot zee-ijs en dus voedsel hebben. Door die data met elkaar te combineren, kunnen de onderzoekers vaststellen wanneer de overlevingskansen van de ijsberen echt in het gedrang komen en ijsbeerpopulaties in gaan storten.
Optimistische voorspellingen
Het onderzoek schetst een weinig rooskleurig beeld. Als de opwarming in het huidige tempo doorgaat, mogen we volgens de onderzoekers namelijk verwachten dat de overlevings- en voortplantingskansen van bijna alle ijsbeerpopulaties enorm afneemt. En de meeste populaties zullen tegen het eind van deze eeuw dan ook verdwijnen. “Hoewel onze voorspellingen omtrent de toekomst van ijsberen verschrikkelijk zijn, is het helaas zo dat ze waarschijnlijk nog te optimistisch zijn,” stelt Molnár. “Zo namen we (in onze studie, red.) bijvoorbeeld aan dat ijsberen wanneer ze vasten hun beschikbare lichaamsenergie optimaal gebruiken. Als dat niet het geval is, kan de werkelijkheid nog veel erger zijn dan onze voorspellingen.”
De onderzoekers keken in hun studie naar ijsbeerpopulaties die samen 80% van de totale populatie uitmaken. De ijsberen die de Canadese Arctische Eilanden bevolken – en 20% van de wereldwijde populatie uitmaken – werden buiten beschouwing gelaten, omdat er niet genoeg data voorhanden was. De onderzoekers vermoeden echter dat deze ijsberen hetzelfde lot wacht als de bestudeerde populaties.
Maar de voorspellingen hoeven geen werkelijkheid te worden, zo benadrukken de onderzoekers ook. In hun studie gaan ze uit van een situatie waarin de opwarming doorzet. Als we onze uitstoot terugdringen, kunnen we de opwarming en de impact die deze op ijsberen heeft, beperken. “Wij ontdekten dat een kleine beperking van de uitstoot er toe leidt dat ijsberen langer blijven bestaan,” stelt onderzoeker Steven Armstrup. “Maar het voorkomt waarschijnlijk niet dat er toch behoorlijk wat populaties verdwijnen en dat benadrukt nog eens hoe belangrijk het is dat we veel ambitieuzer zijn als het gaat om het beperken van onze uitstoot.” Zo zouden ijsberen in hun huidige leefgebied voor onbepaalde tijd bestaansrecht hebben als we er in slagen de opwarming van de aarde tot 2 graden Celsius te beperken. Het is een ambitieus klimaatdoel dat – als we snel handelen – echter nog steeds binnen bereik is.
