Het ons tot voor kort onbekende eiland was altijd bedekt met een dikke laag ijs, die door de opwarming van het gebied nu grotendeels is verdwenen.
Het eiland bevindt zich in de Pine Island-baai, die weer onderdeel uitmaakt van de Amundsenzee, gelegen voor de kust van West-Antarctica. In deze baai komen onder meer de beruchte Pine Island- en Thwaites-gletsjer uit. Beide gletsjers zijn de laatste tijd vaak in het nieuws door de snelle veranderingen die ze ondergaan. Zo laat de Pine Island-gletsjer regelmatig grote brokken ijs los en is de grote, snel smeltende Thwaites-gletsjer momenteel reeds verantwoordelijk voor zo’n 4% van de wereldwijde zeespiegelstijging.
International Thwaites Glacier Collaboration
Wetenschappers houden de laatstgenoemde gletsjer – niet in de laatste plaats omdat deze in zijn eentje een zeespiegelstijging van zo’n 65 centimeter kan veroorzaken – nauwlettend in de gaten. En er werd zelfs een expeditie opgezet die helemaal om deze gletsjer en zijn omgeving draait. De International Thwaites Glacier Collaboration doet momenteel ter plekke onderzoek naar de stabiliteit van de gletsjer en de bijdrage die deze gletsjer en omgeving kan leveren aan de wereldwijde zeespiegel. Zo werden er eind vorig en begin van dit jaar diepe gaten in de gletsjer geboord, wat leidde tot de ontdekking van warm water dat het ijs van onderaf aantast en zo waarschijnlijk bijdraagt aan de versnelde smelt van de gletsjer die zich qua oppervlakte grofweg kan meten met Groot-Brittannië.
Nieuw eiland
Wetenschappers die aan deze belangrijke onderzoeksexpeditie deelnemen, hadden – afgaand op wat we van de Thwaites-gletsjer weten – ongetwijfeld wel verwacht getuige te zijn van grote en snelle veranderingen in het gebied. Maar dat ze er op een gloednieuw eiland zouden stuiten..dat had niemand zien aankomen.
Sif
De onderzoekers hebben het eiland ‘Sif-eiland’ gedoopt. “Ons project (dat onder de vlag van de International Thwaites Glacier Collaboration valt, red.) draagt de naam THwaites Offshore Research, of kortweg Thor,” vertelt onderzoeker Julia Wellner, vanuit Antarctica aan Scientias.nl. “Thor is een Noorse God en zijn vrouw Sif is de godin van de aarde. Haar naam leek goed te passen bij een stukje land dat we tijdens ons project hebben ontdekt.” Wellner is voornemens om de naam – na terugkeer in de bewoonde wereld – officieel in te dienen en hoopt dat deze door instanties bevoegd om het eiland een naam te geven, wordt omarmd. “Ik hoop dat Sif blijft hangen.”
Op Sif
Natuurlijk hebben de onderzoekers kort na de ontdekking van het eiland hun werk even neergelegd om het eilandje te bezoeken. Daarmee zijn ze niet alleen de ontdekkers van het eiland, maar waarschijnlijk ook de eerste mensen die het eiland hebben bezocht. “Het eiland was in het verleden bedekt door een ijsplaat: gletsjerijs dat richting de oceaan is gestroomd en op het water is gaan drijven,” zo vertelt Wellner. “Het eiland lag altijd al boven de zeespiegel, maar we hebben het nooit gezien, omdat het onder het ijs lag. De ijsplaat heeft zich in de laatste jaren echter teruggetrokken, waardoor het eiland bloot is komen te liggen.”
Opwarming
Onderzoek ter plaatse wijst uit dat het eiland nu slechts nog wat restjes van die ijsplaat herbergt. Het is allemaal zeer waarschijnlijk te herleiden naar de opwarming van de aarde, aldus Wellner. “De Thwaites-gletsjer is de snelst veranderende ijsmassa op West-Antarctica en de reden dat we hier zijn. Dus we wisten al dat het ijs zich hier terugtrekt. Dat is dan ook geen verrassing. Maar het eiland is dat wel.”
After being the first visitors, we can now confirm that Sif Island is made of granite and that it is covered by remnant ice shelf, and a few seals. Photos by CD Hillenbrand (BAS) and Laura Taylor (UH). @glacierthwaites @glacieroffshore @GAViglione #nbp2002 @BAS_News @UHEAS pic.twitter.com/dtWtdI95tL
— Julia Smith Wellner (@houston_wellner) February 23, 2020
Waardevol
En de ontdekking van het eiland kan wel eens heel waardevol blijken te zijn voor de missie van Wellner en collega’s. Ze hebben namelijk goede hoop dat het eiland meer kan vertellen over hoe het gebied er in het verleden uitzag en door de tijd heen veranderd is. Daarom hebben ze op het eiland onder meer al enkele stenen verzameld die later uitgebreid geanalyseerd kunnen worden. “Eén van de belangrijkste dingen die we zullen gaan doen, is het dateren van de periode waarin de gesteenten blootlagen. We willen achterhalen of ze in de laatste 100 of 1000 of 10.000 jaren ook al eens ijsvrij zijn geweest en zo meer te weten komen over hoe het ijs zich in het verleden heeft gedragen.”
Het komt niet elke dag voor dat onderzoekers een nieuw eiland ontdekken. Maar Wellner sluit niet uit dat het in de toekomst nog wel vaker gebeurt. “Het is zeker mogelijk dat er doordat het ijs zich steeds sneller terugtrekt, meer nieuwe eilanden worden ontdekt.”