Het lijkt een kwestie van tijd voor riffen zich gewonnen moeten geven.
Met die alarmerende boodschap komen onderzoekers in het blad Science. Voor het eerst heeft een internationaal team van wetenschappers onderzoek gedaan naar de verbleking van koraal (zie kader) in een groot gebied – de tropen – en over een lange periode – zo’n vier decennia.
Elke zes jaar
De resultaten liegen er niet om, zo vertelt onderzoeker Terry Hughes. “De tijd tussen perioden van verbleking is op elke locatie in de afgelopen drie tot vier decennia zo’n vijf keer korter geworden.” Waar koraal aan het begin van de jaren tachtig nog elke 25 tot 30 jaar een keertje verbleekte, is dat sinds 2010 gemiddeld elke zes jaar. “Voor de jaren tachtig was het massaal verbleken van koraal – zelfs tijdens een krachtige El Niño – ongehoord, maar nu is het herhaaldelijk op regionale schaal verbleken en sterven van koraal wereldwijd heel normaal geworden.”
Antropoceen
De onderzoekers schetsen in hun studie een helder beeld. Voor de jaren tachtig trad verbleking eigenlijk alleen lokaal op. In de periode tussen de jaren tachtig en negentig werd massale verbleking een fenomeen, maar alleen tijdens relatief heftige El Niño’s. En op dit moment zien we massale verbleking ook buiten El Niño-jaren optreden. “De riffen zijn duidelijk een door mensen gedomineerd tijdperk binnengegaan,” denkt onderzoeker Mark Eakin. “Het klimaat is de afgelopen 50 jaar snel opgewarmd, waardoor eerst de El Niño’s gevaarlijk werden voor koraal en nu zien we verbleking in elke hete zomer optreden.”
Het is zorgwekkend, benadrukt onderzoeker Andrew Baird. “Verbleking van koraal is een stressreactie veroorzaakt doordat koraalriffen bloot worden gesteld aan verhoogde temperaturen. Wanneer de verbleking ernstig is en lang duurt, sterft veel koraal. En het duurt zeker een decennium voordat zelfs de snelst groeiende soorten zich weer hersteld hebben.” En dat is nu juist het probleem. Want nu verbleking steeds vaker voorkomt, heeft het koraal niet de tijd om zich te herstellen. Maar wat kunnen we daaraan doen? Volgens Hughes is er maar één oplossing: onze uitstoot terugdringen en zo de opwarming van de aarde en dus de stress van koraal beperken.
