Nog voor het einde van deze eeuw kan een wilde koffieplant die meer dan de helft van alle geproduceerde koffie levert, zijn uitgestorven. Dat concluderen wetenschappers op basis van modellen. Het zou kunnen betekenen dat koffie nog deze eeuw een peperdure delicatesse wordt.
Heel veel mensen kunnen ‘s ochtends echt niet zonder: een kopje koffie. Het is zonder enige twijfel ‘s werelds meest populaire drankje. Ondanks dat is er maar weinig onderzoek gedaan naar hoe koffieplanten (in het wild of op plantages) reageren op klimaatverandering. Wetenschappers van de Royal Botanic Gardens, Kew brengen daar nu verandering in. Ze bestudeerden de wilde koffieplant Coffea arabica. Met behulp van modellen gingen ze na welke effecten klimaatverandering op de plant heeft.
Resultaten
Uit de modellen blijkt dat het leefgebied waar C. arabica tegen 2080 nog volop kan groeien en bloeien in het gunstigste geval met zo’n 65 procent is afgenomen. In het ergste geval is het aantal gebieden waar de plant goed kan groeien met 99,7 procent afgenomen. Het is aannemelijk dat het werkelijke percentage tegen 2080 dichter bij de 99 dan bij de 65 zal zitten. De onderzoekers benadrukken namelijk dat ze in hun studie nog geen rekening hielden met de ontbossing die op dit moment in het natuurlijke leefgebied van de koffieplant (Ethiopië en Zuid-Soedan) gaande is. Ook andere factoren zoals ziekten of plagen en een afname in het aantal vogels (die de zaden van de koffie verspreiden) zijn niet in de modellen opgenomen, maar hebben waarschijnlijk wel een negatieve invloed op de koffieplant.
Toetsen
De onderzoekers gingen niet alleen op modellen af. Ze trokken ook de bossen van Zuid-Soedan in. De voorspelling was dat de koffieplant hier tegen 2020 zou zijn uitgestorven. De onderzoekers toetsten die hypothese: hoe stonden de koffieplanten ervoor en was klimaatverandering zoals de modellen voorspelden inderdaad verantwoordelijk voor het verdwijnen van de koffieplant? Uit het onderzoek bleek dat de modellen aardig klopten. De koffieplanten waren in slechte staat en het is aannemelijk dat ze hier tegen 2020 helemaal zijn verdwenen. Het aantal volwassen koffieplanten viel tegen, er waren ook bijna geen jongen te vinden en de planten droegen maar zelden vrucht.
Gevoelig
Het onderzoek onderschrijft wat koffieboeren allang beweren. De koffieplant is bijzonder gevoelig voor klimaatverandering. Zo gevoelig zelfs dat klimaatverandering alleen, de plant al de kop kan kosten. Dus zelfs in gebieden die beschermd worden tegen ontbossing, kan de koffieplant het nog gaan verliezen.
Hogere prijzen
Maar wat heeft dat heel concreet voor gevolgen voor de koffieproductie? De onderzoekers verwachten dat (versnelde) veranderingen in het klimaat de koffieplanten hard gaan raken. Plaatsen waar de koffie het nu nog uitstekend doet, zullen in de toekomst minder aantrekkelijk worden voor de plant, waardoor deze minder vrucht draagt en oogsten wellicht zelfs helemaal mislukken. Het is aannemelijk dat de prijzen van koffie door zulke gebeurtenissen stijgen: de vraag blijft hetzelfde, maar het aanbod neemt af.
De onderzoekers benadrukken dat ze met hun studie zeker geen paniek willen zaaien. Ze hopen dat hun onderzoek de basis vormt voor de ontwikkeling van strategieën om de koffieplant te redden. Zo presenteren de onderzoekers in hun studie enkele plaatsen waarvan ze verwachten dat de koffieplant het er ook in de toekomst goed zal blijven doen. Het lijkt verstandig dat koffieboeren zich op die gebieden gaan richten.