Klimaatverandering dreigt komodovaraan over de kling te jagen

De enorme hagedis dreigt – na meer dan een miljoen jaar op aarde te hebben geleefd – op korte termijn te verdwijnen.

De komodovaraan is de grootste hagedis ter wereld. Maar ondanks zijn imposante voorkomen heeft het dier het niet makkelijk. Onderzoekers stellen in een nieuwe studie dat de komodovaraan langzaam maar zeker afstevent op zijn ondergang. En met name klimaatverandering lijkt de boosdoener.

Meer over de komodovaraan

De komodovaraan (Varanus komodoensis) is ’s werelds meest iconische hagedissensoort. En dat is ook niet zo gek. Het dier staat voornamelijk bekend om zijn aanzienlijke lengte; zo kunnen ze tot wel 3 meter lang worden. Hoewel komodovaranen al meer dan een miljoen jaar de aarde bewonen, leven er naar schatting nu nog maar 4000 exemplaren in het wild. Deze zijn te vinden op vijf eilanden in Indonesië: Komodo, Rinca, Nusa Kode, Gili Motang en Flores.

De komodovaraan komt op dit moment alleen nog maar op enkele beperkte plekken op de wereld voor. Maar als we niet opletten zal het dier straks helemaal van de aardbodem verdwijnen. Onderzoek wijst namelijk uit dat de impact van zowel de opwarming van de aarde, als de stijging van de zeespiegel de al bedreigde komodovaraan fataal kunnen worden. “Klimaatverandering zal waarschijnlijk de leefgebieden van komodovaraan nog kleiner maken,” stelt onderzoeksleider Alice Jones. “Dit betekent dat de aantallen al binnen enkele decennia sterk zullen afnemen. Uit onze modellen blijkt bijvoorbeeld dat de komodovaraan op drie van de vijf eilanden waar het dier nu nog voorkomt, zal uitsterven.”

Twee eilanden
Op twee van de vijf eilanden zijn de overlevingskansen van de komodovaraan iets rooskleuriger. Zo blijkt dat op de twee meest beschermde eilanden – Rinca en Komodo – het risico dat het dier uitsterft, net iets lager ligt. Al houden de onderzoekers een slag om de arm. “Onze modellen laten zien dat komodovaranen die op deze twee beschermde eilanden leven minder kwetsbaar zijn voor klimaatverandering,” zegt onderzoeker Damien Fordham. “Maar zelfs deze leefgebieden kunnen het voortbestaan van de soort niet veilig stellen.”

Verergeren
Op dit moment worden er al wel inspanningen geleverd om de komodovaraan van zijn ondergang te behoeden. Toch lijkt het erop dat deze niet afdoende zijn. “De huidige inspanningen zijn niet voldoende om te voorkomen dat soorten achteruitgaan,” vertelt Jones. “Dit komt omdat klimaatverandering de negatieve effecten van toch al kleine, geïsoleerde populaties verergert.” En dus pleiten de onderzoekers voor nieuwe maatregelen op korte termijn.

Nieuwe maatregelen
Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat we de handen uit de mouwen steken willen we voorkomen dat komodovaranen daadwerkelijk uitsterven. “Denk aan het aanleggen van nieuwe reservaten in gebieden die minder door klimaatverandering worden aangetast,” stelt Jones. Het betekent dat we de dieren dus mogelijk naar nieuwe gebieden moeten verhuizen. “Experts zullen in de komende decennia mogelijk moeten overwegen om dieren te verplaatsen naar nieuwe locaties waar ze al tientallen jaren niet meer voorkomen,” zegt Fordham. “Of dit mogelijk is kan gemakkelijk worden getest met onze aanpak.”

Inzicht
De studie is het resultaat van vele jaren veldwerk naar de ecologie en staat van komodovaranen. “Het gebruik van deze gegevens en kennis heeft ons vervolgens een zeldzame kans geboden om de gevolgen van klimaatverandering voor de uitzonderlijke, maar zeer kwetsbare biodiversiteit van Indonesië te begrijpen,” stelt onderzoeker Tim Jessop. En het hebben van inzicht in de toekomstige gevolgen van klimaatverandering is heel belangrijk, zo vindt onderzoeker Deni Purwandana. “Dit biedt nieuwe mogelijkheden om samen te werken met natuurbeschermingsorganisaties en lokale gemeenschappen om oplossingen te zoeken en de vele bedreigingen waar komodovaranen mee te maken hebben, te beperken,” zegt hij.

Dat we actie ondernemen is van levensbelang, zo stellen de onderzoekers. “Onze studie toont aan dat we, zonder onmiddellijke maatregelen om klimaatverandering een halt toe te roepen, mogelijk afscheid zullen moeten nemen van veel soorten, waaronder komodovaranen,” zegt Fordham. Ook veel andere soorten worden met uitsterven bedreigd. Zo blijkt uit de Rode Lijst die de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) heeft vrijgegeven dat er op dit moment zo’n 32000 soorten in de problemen zitten. Grote zorgen zijn er onder meer over de ook in Nederland voorkomende korenwolf, lemuren, apen, de noordkaper en de rupsschimmel. In veel gevallen kan het tij gelukkig nog gekeerd kan worden. Maar haast is hoe dan ook geboden.

Bronmateriaal

"Climate change threatens Komodo dragons" - University of Adelaide

Afbeelding bovenaan dit artikel: Achmad Ariefiandy, Komodo Survival Program

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd