De opwarming kan – zelfs met de Parijse klimaatdoelen – weleens twee keer hoger uitvallen dan gedacht.
Dat doet een internationaal team van onderzoekers afkomstig uit zeventien verschillende landen uit de doeken. De bevindingen, gepubliceerd in Nature Geoscience, zijn gebaseerd op waarnemingen uit drie warme periodes in de afgelopen 3,5 miljoen jaar.
Warme periodes
De onderzoekers keken naar drie van de best gedocumenteerde warme periodes uit de geschiedenis: het thermische maximum in het Holoceen (5000-9000 jaar geleden), het laatste interglaciaal (129.000-116.000 jaar geleden) en het Plioceen (3.3-3 miljoen jaar geleden). De opwarming in de eerste twee periodes werd veroorzaakt door een verandering van de baan van de aarde, terwijl de opwarming in het Plioceen het resultaat was van atmosferische koolstofdioxideconcentraties. Deze concentraties kwamen in het Plioceen uit tussen de 350 en 450 ppm, en zijn daarmee ongeveer hetzelfde als vandaag de dag.
Voor dit onderzoek combineerden de onderzoekers een scala aan metingen van ijskernen, sedimentlagen, fossielen, dateringen met behulp van atomaire isotopen en tal van andere methoden. Op deze manier brachten ze de impact van de klimaatveranderingen samen. En de veranderingen op Aarde in het verleden waren aanzienlijk. Zo trokken de Antarctische en Groenlandse ijskappen zich beduidend terug en steeg de zeespiegel als gevolg daarvan minstens zes meter. Daarnaast werd de Sahara groener en schoven bossen maar liefst 200 kilometer op, richting de polen. Ook de toendra veranderde, het aantal gematigde tropische bossen nam af en de vegetatie in mediterrane gebieden werd vervangen door andere soorten.
Klimaatmodellen
Deze periodes geven een goed beeld van hoe een warmere aarde eruit zal komen te zien. En hieruit blijkt dat klimaatmodellen het niet altijd bij het juiste eind hebben. Sterker nog, de realiteit zou weleens erger kunnen uitpakken dan in de modellen voorspeld. “De waarnemingen van de eerdere opwarmingsperioden suggereren dat er een aantal factoren zijn die niet goed in klimaatmodellen worden gerepresenteerd,” zegt hoofdauteur Hubertus Fischer. Dit kan betekenen dat de opwarming van de aarde veel hoger uit zal vallen dan gedacht, zelfs als we de doelen uit het Parijsakkoord zouden halen. “We kunnen verwachten dat de zeespiegel voor millennia lang zal blijven stijgen, wat gevolgen heeft voor een groot deel van de wereldbevolking, infrastructuur en de economie,” stelt onderzoeker Alan Mix.
Onderschatten
Toch worden deze significante waargenomen veranderingen over het algemeen onderschat. “Klimaatmodellen lijken betrouwbaar te zijn voor kleine veranderingen die plaatsvinden tussen nu en hooguit 2100,” zegt co-auteur Katrin Meissner. “Maar als we meer willen weten over bijvoorbeeld de gevolgen op lange termijn van een scenario met lage emissies, of in een geval van hogere uitstoot, lijkt het erop dat de modellen klimaatverandering onderschatten.”
Volgens de onderzoekers is de studie een krachtige oproep om te handelen. “Als de wereldleiders de emissies niet dringend aanpakken, zal de opwarming ingrijpende veranderingen op onze planeet teweegbrengen,” zegt Meissner. “Niet alleen deze eeuw, maar ook ver daarbuiten.”