Kleine ruimtesteen ramde vorige week de aarde (en daar is iets bijzonders mee aan de hand)

Wetenschappers zagen de inslag namelijk aankomen! En dat gebeurt niet zo vaak.

Afgelopen week lag er een kleine ruimtesteen op ramkoers met de aarde. Dat is overigens niet de eerste keer. De aarde wordt regelmatig door ruimtestenen gebombardeerd – vaak in de vorm van kleine deeltjes. Toch is de gebeurtenis van afgelopen week bijzonder. Het is namelijk de zesde keer ooit dat astronomen de inslag zagen aankomen!

2022 WJ1
Het gaat om een ruimtesteen die 2022 WJ1 is genoemd. De ongeveer 1 meter grote steen veroorzaakte geen schade en brandde volledig in de aardatmosfeer op. Getuigen zagen een felle vuurbol aan de nachtelijke hemel oplichten.

Ruimtesteen 2022 WJ1 laat een fel, oplichtend spoor achter terwijl het in de aardatmosfeer opbranddde. Afbeelding: R. Weryk

De ontdekking van 2022 WJ1 is te danken aan de Catalina Sky Survey – één van de grootste projecten gewijd aan de ontdekking van aardscheerders. Deze telescoop scant grote delen van de nachtelijke hemel, op zoek naar nieuwe objecten die bewegen voor de achtergrond van ‘beweeglijke’ sterren. De ruimtesteen werd iets minder dan vier uur vóór de inslag gedetecteerd. Vervolgens werd deze in beeld gebracht met behulp van de Mt. Lemmon-telescoop.

Koers
Dankzij vervolgwaarnemingen slaagden astronomen erin de precieze koers van 2022 WJ1 uit te stippelen. Astronomen voorspelden dat er een 20 procent kans bestond dat de ruimtesteen de aarde zou raken, mogelijk ergens in Noord-Amerika, in de daaropvolgende twee tot drie uur. Dat werd al snel verder verfijnd. Zo veronderstelden experts dat een kleine planetoïde, waarschijnlijk minder dan een meter in diameter, ergens tussen Lake Erie en Lake Ontario in de aardatmosfeer zou opbranden. En precies op het voorspelde tijdstip zagen getuigen inderdaad op de verwachte locatie een felle streep, veroorzaakt door een ruimtesteen van minder dan één meter in omvang, aan de nachtelijke hemel schitteren.

Tweede keer dit jaar…
Dat astronomen de inslag zagen aankomen, is vrij uniek. De meeste planetoïden die de aarde hebben getroffen, werden vele (miljoenen) jaren na inslag pas ontdekt. Ongeveer 200 bekende kraters op aarde vertellen een indrukwekkend verhaal over hoe onze planeet – en het leven – is gevormd door gewelddadige botsingen met ruimterotsen. Zelden wordt er een planetoïde ontdekt voordat deze inslaat. 2022 WJ1 is pas de zesde. Overigens is het wel al de tweede keer dit jaar dat de mensheid een planetoïde-inslag zag aankomen. Ook ruimtesteen 2022 EB5 die afgelopen maart werd ontdekt, kregen astronomen nog voordat hij in de atmosfeer opbrandde, in het vizier. Deze gebeurtenissen bewijzen dat ons vermogen om ‘potentieel gevaarlijke planetoïden’ op te sporen, snel verbetert.

…en zeker niet de laatste keer
Waarschijnlijk is het niet de laatste keer dat de aarde op een bezoekje van een planetoïde moet rekenen. Naar schatting vliegen er zo’n 40 tot 50 miljoen kleine ruimtestenen door het zonnestelsel. Elke paar weken treft er dan ook een kleine planetoïde van ongeveer een meter groot, de aarde. We hoeven hier echter niet voor te vrezen: ze vormen namelijk geen bedreiging. Anders is dat met echt grote exemplaren, die ook wel de ‘planeetdoders’ worden genoemd. Deze komen echter in veel minder grote mate voor: zo zijn er hier in onze kosmische achtertuin ‘slechts’ 1000 van te vinden. Overigens zijn deze vanwege hun grote voorkomen veel makkelijker te detecteren.

Aardscheerders
Op dit moment zijn astronomen erin geslaagd ruim 1,1 miljoen planetoïden in kaart te brengen – hoewel er mogelijk nog veel wachten op ontdekking. Van de ruimtestenen die we in het vizier hebben, zijn er ongeveer 30.600 aangemerkt als zogenaamde ‘aardscheerders’; ruimtestenen die zich in de buurt van de aarde wagen. Op dit moment zijn er ruim 2.200 potentieel gevaarlijke planetoïden bekend die door astronomen scherp in de gaten worden gehouden. Ook ESA heeft een eigen lijst met daarop 1.427 objecten met een verhoogd risico. Maar echt reden tot zorg is er niet. Astronomen hebben ondertussen de meerderheid van de grotere en potentieel verwoestende planetoïden opgespoord en in kaart gebracht. En daaruit blijkt dat op dit moment geen enkele planetoïde die momenteel bekend is de komende 100 jaar een serieuze bedreiging voor de aarde vormt.

Afbeelding: ESA, CC BY-SA 3.0 IGO

De uitdaging is nu om de middelgrote planetoïden met een diameter van een paar honderd meter op te sporen. Daarvoor worden momenteel zelfs nieuwe, geavanceerde telescopen gebouwd, zoals de ultramoderne Flyeye-telescoop. Daarnaast wordt er volop geëxperimenteerd met het afbuigen van planetoïden, zoals de DART-missie bewijst. En dus hoeven we niet voor ons leven te vrezen. Sterker nog, mogelijk zal dit er alleen maar toe leiden dat er vaker een ruimtesteen voorafgaand aan zijn botsing met de aardatmosfeer wordt ontdekt. En dus zullen we mogelijk ook vaker getuige zijn van planetoïden die net zoals 2022 WJ1 een fraai lichtspoor aan de hemel achterlaten.

Bronmateriaal

"The sixth asteroid impact we saw coming" - ESA

Afbeelding bovenaan dit artikel: Robert Weryk in Ontario, Canada

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd