Kinderen strenger opvoeden? Liever niet, het vergroot de kans op psychische problemen

Wie kinderen ziet rondrennen in restaurants verzucht weleens: kunnen ze hun kroost niet wat strenger opvoeden? Het antwoord is: nee, beter van niet.

Ouders die hun kinderen hard aanpakken op jonge leeftijd vergroten de kans dat ze psychische problemen krijgen, blijkt uit nieuw onderzoek onder meer dan 7500 Ierse kinderen. ‘Vijandig ouderschap’ bij peuters van 3 jaar oud leidde tot een anderhalf keer grotere kans op psychische problemen op 9-jarige leeftijd.

Schreeuwen en straffen
Maar wat is ‘vijandig ouderschap’ precies? De onderzoekers omschrijven het als een hardhandige behandeling met veel discipline. Dat kan fysiek of psychologisch zijn. Ouders schreeuwen bijvoorbeeld regelmatig tegen hun kinderen of delen weleens fysieke straffen uit. Ze isoleren kinderen als ze zich misdragen, beschadigen hun eigenwaarde of straffen hen op onvoorspelbare wijze, afhankelijk van de stemming.

Angstig of juist agressief
De onderzoekers van Cambridge en University College Dublin registreerden de psychische problemen van de kinderen als ze 3, 5 en 9 jaar oud waren. Daarbij letten ze op internaliserende symptomen, zoals angst en teruggetrokken gedrag en externaliserende symptomen, zoals impulsief, agressief of hyperactief gedrag. Ongeveer 10 procent van de kinderen zat in de hoogrisicogroep voor psychische problemen. Daar zaten onevenredig veel kinderen bij die te maken hadden met vijandig ouderschap.

Niet allesbepalend 
De onderzoekers willen wel benadrukken dat de opvoedstijl ook weer niet alles uitmaakt. De psychische gezondheid van kinderen wordt bepaald door meerdere risicofactoren, waaronder geslacht, fysieke gezondheid en sociaaleconomische status. Maar als bijvoorbeeld leraren op school merken dat een kind niet zo lekker in zijn vel zit, zouden ze alert kunnen zijn op de mogelijk invloed van de opvoedstijl en daarover met ouders kunnen praten, stellen de onderzoekers.

“Het feit dat 10 procent van de kinderen risico loopt op psychische problemen is een grote zorg en we moeten ons bewust zijn van de rol die de opvoedstijl daarbij speelt”, aldus onderzoeker Ioannis Katsantonis van de universiteit van Cambridge. “We zeggen zeker niet dat ouders geen duidelijke grenzen moeten stellen, maar het is lastig om regelmatige harde discipline te rechtvaardigen, gezien de gevolgen voor de mentale gezondheid.”

Warm en positief
Onderzoeker Jennifer Symonds van UCD voegt daaraan toe: “Onze bevindingen onderstrepen het belang van een warme en positieve opvoeding, zeker als er andere omstandigheden zijn waardoor kinderen risico lopen op een slechte psychische gezondheid. Het vermijden van een vijandig emotioneel klimaat thuis zal de problemen niet helemaal voorkomen, maar het helpt waarschijnlijk wel.”

De onderzoekers hadden toegang tot data van het grote longitudinale onderzoek ‘Growing up in Ireland’ waaraan meer dan 7500 kinderen en jongeren meedoen. De kinderen kregen op basis van ingevulde vragenlijsten een score van 0 tot 10 voor externaliserende en internaliserende symptomen op 3-, 5- en 9-jarige leeftijd. De ouders werden, na verder onderzoek, ingedeeld op basis van drie opvoedstijlen: warm ouderschap (ondersteunend en met aandacht voor de behoeften van het kind), consistent (met duidelijke verwachtingen en regels) en vijandig.

Die laatste opvoedstijl maakte de kans anderhalf keer groter voor kinderen om in de hoogrisicogroep voor mentale problemen terecht te komen. Consistent en warm ouderschap hadden dat effect niet, mogelijk ook door andere factoren.

Meisjes
Eerder onderzoek wees al op het belang van deze overige factoren, die ook in deze studie weer zijn bevestigd. Meisjes zitten bijvoorbeeld vaker in de hoogrisicogroep dan jongens. Kinderen die opgroeien bij één ouder lopen ook 1,4 keer meer risico en hebben de ouders een hoger inkomen dan hebben hun kinderen juist weer minder kans op psychische problemen.

Katsantonis stelt dat het belangrijk is om deze risicogroepen vroeg op te sporen en de ouders te begeleiden. “Die begeleiding kan zo simpel zijn als het verschaffen van duidelijke informatie over hoe je het beste met bepaald gedrag van jonge kinderen omgaat in verschillende situaties. Er is een duidelijk gevaar dat de opvoedstijl psychische problemen kan verergeren. En het is iets waar we heel eenvoudig iets aan kunnen doen”, klinkt het tot besluit.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd