Of je nu marathons loopt of elke dag een blokje door de buurt wandelt, als je maar beweegt, is tegenwoordig het advies. En niet alleen als je ouder bent, ook voor kinderen is het superbelangrijk. Want wie in zijn jeugd weinig beweegt, heeft later in zijn leven meer kans op hart- en vaatziekten. Ook met een normale bloeddruk en een goed gewicht.
Het is opmerkelijk dat weinig beweging en veel zitten in je jonge jaren later zoveel impact kan hebben, maar dat is wel wat een nieuwe studie aantoont: het aantal uren dat kinderen en jonge pubers zittend doorbrengen wordt gelinkt aan beschadiging van het hartweefsel. Dit is zelfs gevonden bij mensen die als kind een normaal gewicht hadden en geen te hoge bloeddruk.
“Al die uren waarin jonge mensen naar een scherm aan het staren zijn, tellen op. Uiteindelijk krijgen deze mensen letterlijk een verzwaard hart. En we weten uit onderzoeken bij volwassenen dat dit de kans op een hartaanval of beroerte groter maakt”, legt hoofdonderzoeker Andrew Agbaje van de University of Eastern Finland uit. “Het is belangrijk dat kinderen en jongeren meer bewegen, zodat hun gezondheid op de lange termijn verbetert.”
Link tussen inactiviteit en hartziekten
De Finse bevindingen zijn onderdeel van de Children of the 90s-study. Dit is een van de grootste cohortstudies ter wereld, die startte in 1990. Hierbij worden de deelnemers vanaf hun geboorte gevolgd op het gebied van leefstijlkeuzes. De proefpersonen dragen op gezette tijden bijvoorbeeld een smartwatch, zodat de hoeveelheid tijd die zij op verschillende leeftijden in rust doorbrengen, vrij nauwkeurig kan worden ingeschat. Dat maakte het vrij eenvoudig om een verband te leggen tussen lichamelijke inactiviteit als kind en mogelijke hartproblemen later in het leven.
Verzwaard hart
De kinderen droegen toen ze 11 waren zeven dagen achter elkaar een smartwatch met een activitytracker. Dit deden ze nog een keer toen ze 15 en 24 jaar oud waren. De wetenschappers maten op hun 17de en 24ste bovendien het gewicht van de linkerhartkamer van de deelnemers via een echocardiogram en vergeleken dit met hun lichaamslengte. Daar rolde een bepaald aantal gram per vierkante meter (g/m2) uit, wat een link aangaf tussen de inactieve tijd in de leeftijd van 11 tot 24 jaar en de hartmetingen op 17- en 24-jarige leeftijd. De onderzoekers hielden hierbij rekening met factoren die de conclusies in de war kunnen sturen, zoals leeftijd, geslacht, bloeddruk, percentage lichaamsvet, rookgedrag, lichamelijke activiteit en sociaaleconomische status.
Hangjongeren
Er deden in totaal 766 kinderen mee aan het onderzoek, iets meer meisjes dan jongens. Op 11-jarige leeftijd brachten de kinderen gemiddeld 362 minuten per dag zittend door. Dit steeg tot 474 minuten per dag in de puberteit, op 15-jarige leeftijd, en zelfs naar 531 minuten per dag op hun 24ste. Dit betekent dat de geteste personen tussen hun kindertijd en hun jongvolwassenheid gemiddeld zo’n 2,8 uur langer zijn gaan stilzitten per dag.
Dubbele kans op hartziekten
Elke minuut die deze mensen tussen hun 11de en hun 24ste meer zijn gaan zitten, is gekoppeld aan een vergroting van de linkerhartkamer van 0,004 g/m2 tussen het 17de en 24ste levensjaar. Wanneer je dit vermenigvuldigt met de 169 minuten extra inactiviteit later in het leven, komt dit neer op 0,7 g/m2 dagelijkse stijging, het equivalent van een 3 gram zwaardere linkerhartkamer als je uitgaat van een gemiddelde groei in lichaamslengte.
Uit eerdere onderzoeken onder volwassenen kon al de conclusie worden getrokken dat eenzelfde vergroting van de linkerhartkamer (1 g/m2) gedurende een periode van zeven jaar gelinkt is aan een verdubbeling van het risico op hartziekten, beroerte en vroegtijdig overlijden.
Blijf in ieder geval bewegen
“Deze kinderen brengen meer dan zes uur per dag zittend door en dit aantal stijgt nog eens met bijna drie uur tegen de tijd dat zij jongvolwassen zijn. Uit onze studie blijkt dat deze opeenstapeling van fysieke inactiviteit bij kinderen en jongeren gelinkt is aan schade van het hartweefsel op latere leeftijd. Dit is ook het geval bij kinderen en jongeren die geen verhoogd lichaamsgewicht of een hoge bloeddruk hebben”, aldus Agbaje.
Hij adviseert ouders om hun kinderen te stimuleren om meer te bewegen. “Het is belangrijk om vaker samen met ze de deur uit te gaan en te gaan wandelen of op een andere manier in beweging te komen. Zorg dat je paal en perk stelt aan de hoeveelheid tijd die kinderen besteden aan social media en computerspelletjes. Want zoals Martin Luther King Jr. ooit zei: Als je niet kunt vliegen, ga dan rennen. Als je niet kunt rennen, ga dan wandelen. Als je niet kunt wandelen, ga dan kruipen. Maar blijf in ieder geval bewegen.”
