Moeders die via een keizersnee bevallen ervaren vaker ernstige pijn die slaap en dagelijks functioneren verstoort. Zij ontwikkelen bovendien vaker een slaapstoornis in de maanden na de bevalling dan moeders die ‘normaal’ bevallen.
Dat blijkt uit onderzoek gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst ANESTHESIOLOGY® 2025. De bevindingen leggen een onderbelicht aspect van het herstel in de kraamtijd bloot: goede slaap. “Slaap wordt vaak over het hoofd gezien tijdens het herstel na de bevalling, maar het is cruciaal voor de lichamelijke en mentale gezondheid van moeders,” zegt Moe Takenoshita. Ze is hoofdauteur van de studie en werkzaam als onderzoeker bij de afdeling anesthesiologie van het Stanford University Center for Academic Medicine in Palo Alto, Californië. “Keizersnedes lijken het risico op ernstige pijn en slaapstoornissen te verhogen, wat kan leiden tot postpartumdepressie, problemen met denken, geheugen en vermoeidheid. Daarnaast kan het ook de band met de baby, de familie en vrienden verstoren.”
Slaapstoornis
De onderzoekers combineerden voor het onderzoek een kleinschalige kwalitatieve benadering met een grootschalige data-analyse. In interviews met 41 moeders ( waarvan 24 een ‘normale’ bevalling hadden gehad, 11 een geplande keizersnee en 6 een ongeplande keizersnee hadden gekregen) kwam naar voren dat ernstige pijn na een keizersnee veel vaker voorkomt en het dagelijks leven aanzienlijk kan inperken. Meer dan twee derde van de vrouwen met een keizersnee rapporteerde pijn die slaap en activiteiten van het dagelijks leven verstoorde (73% bij geplande en 67% bij ongeplande sectio’s), tegenover 8% bij vrouwen die normaal bevielen.
Daarnaast analyseerde het team een landelijke verzekeringsdatabase met gegevens van meer dan 1,5 miljoen moeders die tussen 2008 en 2021 bevielen. Uit die kwantitatieve analyse bleek dat vrouwen die een keizersnee ondergingen 16% meer kans hadden op een nieuwe diagnose van een slaapstoornis tussen één en twaalf maanden na de bevalling vergeleken met vrouwen die normaal bevielen. Het ging daarbij om stoornissen zoals slapeloosheid en hinderlijke slaapapneu. Hoewel de studie alleen nog maar een verband laat zien en nog geen oorzaak aan kan wijzen heeft het team al wel een nieuwe risicogroep weten te identificeren.
Kraamzorg
Het onderzoek benadrukt dat de zorg rond en na de bevalling zou moeten veranderen. Voldoende en tijdige pijnbestrijding is onmisbaar, zeker bij herstel na een keizersnee. Als pijn onbehandeld blijft verstoort deze de nachtrust en kan zo een vicieuze cirkel van vermoeidheid, stemmingswisselingen en verminderd herstel in gang zetten. Takenoshita: “Iedereen met slaapproblemen tijdens de zwangerschap of na de bevalling moet dit bespreken met hun arts die de klachten kan beoordelen, advies kan geven en zo nodig kan doorverwijzen naar een specialist.”
Praktische adviezen om de slaap te verbeteren liggen voor de hand maar worden in de praktijk vaak vergeten: bewegen waar mogelijk en passend bij het herstel, dutten als de baby slaapt, laat op de dag geen cafeïne of alcohol meer drinken en het lichaam tot rust brengen met bijvoorbeeld een warm bad of ademhalingsoefeningen voor het slapengaan.
De bevindingen zijn relevant voor een grote groep. “Ongeveer een derde van de geboorten in de Verenigde Staten gebeurt via een keizersnee,” aldus Takenoshita. Dat maakt de potentiële impact op volksgezondheid en kraamzorg aanzienlijk. Voor vrouwen die een geplande keizersnee overwegen is het waardevolle informatie: de ingreep kan samenhangen met meer pijn na de bevalling en een verhoogd risico op slaapstoornissen in het jaar daarna. Voor zorgverleners biedt het aanknopingspunten om slaap en pijn systematisch mee te nemen in de nazorg, bijvoorbeeld door gerichte voorlichting, vroegtijdige signalering en laagdrempelige begeleiding.
Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week?
Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!
Luister ook naar de Scientias Podcast:
