De komende tijd zal het logo steeds vaker in Nederlandse supermarkten opduiken. Maar wat mogen we ervan verwachten? En is het een betrouwbare leidraad op weg naar een gezonder eetpatroon?
Waarschijnlijk heb je er al wel het één en ander over gehoord: het Nutri-Score-logo. Dit logo poogt consumenten te helpen om in de supermarkt producten simpel en snel met elkaar te vergelijken, waardoor ze gezondere keuzes kunnen maken. Het nieuwe logo zou een stuk betrouwbaarder zijn dan het gefaalde Vinkje; een logo dat in het verleden veel verwarring zaaide en dat bedrijven tegen betaling op hun producten mochten zetten. Heeft het Nutri-Score-logo meer potentie?
Nutri-Score-logo
Voor wie niet precies weet hoe het Nutri-Score-logo werkt, het zit zo. “Nutri-score is een interpretatief label dat op de voorkant van voedselverpakkingen staat,” legt onderzoeker Kristin Jürkenbeck in gesprek met Scientias.nl uit. “Het geeft de kwaliteit van de voedingsstoffen weer op een schaal van vijf kleuren, van donkergroen tot rood, in combinatie met letter (A tot E).” Nutri-Score is dus een stoplicht-systeem met vijf niveaus, waarbij A (groen) de te verkiezen keuze is en E (rood) de te vermijden keuze. De score is gebaseerd op de hoeveelheid calorieën, suikers, verzadigd vet, zout, eiwit, vezels, fruit, groente en noten in een product. “In tegenstelling tot de wettelijk voorgeschreven ingrediëntentabel op de achterkant van een product, ziet de consument dankzij het Nutri-Score-logo in één oogopslag hoe ‘gezond’ het voedingsmiddel is, gebaseerd op essentiële voedingseigenschappen,” aldus Jürkenbeck. Belangrijk is echter dat Nutri-Score alleen bedoeld is voor het vergelijken van producten binnen een bepaalde productgroep. Vergelijkingen tussen bijvoorbeeld pizza en kaas hebben dan ook geen betekenis.
Zonder toegevoegde suikers
Nutri-Score is zoals gezegd niet het eerste logo dat op voedingsverpakkingen verschijnt en belooft consumenten op weg te helpen naar een gezonder eetpatroon. Bovendien vinden we op tal van producten nog altijd misleidende claims over het suikergehalte. Claims als ‘zonder toegevoegde suikers’ en ‘zonder geraffineerde suiker’ prijken regelmatig op producten waar wel degelijk suikers in zitten. Het zet consumenten op het verkeerde been. Zij kunnen namelijk denken dat het betreffende voedingsproduct gezonder is dan het daadwerkelijk is. In hoeverre rekent het Nutri-Score-label hiermee af?
Studie
Om daar een antwoord op te krijgen, voerden onderzoekers in een nieuwe studie een online-enquête uit onder 1.103 Duitse deelnemers. De deelnemers werd gevraagd naar hun perceptie nadat ze de verpakkingen van drie verschillende hypothetische producten onder ogen hadden gekregen – te weten instant cappuccino, een chocolade-mueslireep en een havermoutdrank. Op de verpakkingen stonden verschillende combinaties van suikerclaims en Nutri-Score-labels.
De bevindingen zijn veelbelovend. Uit de analyse blijkt dat wanneer er geen Nutri-Score-label op de verpakking aanwezig was, beweringen als ‘minder toegevoegde suikers’ de deelnemers inderdaad misleidden. Zij waren in de veronderstelling dat de producten gezonder waren dan ze in werkelijkheid zijn. Het Nutri-Score-label compenseerde dit effect sterk, waardoor misvattingen over de gezondheid van minder goede voedingsmiddelen werden verminderd.
Korte metten met misleiding
Volgens de onderzoekers betekenen hun bevindingen dat Nutri-Score inderdaad de potentie heeft om het op te nemen tegen misleidende suikerclaims. “Nutri-Score illustreert namelijk de voedingskwaliteit van het gehele voedingsmiddel, terwijl de suikerclaims alleen betrekking hebben op het suikergehalte – wat vaak verkeerd wordt begrepen,” licht Jürkenbeck toe. “In ons onderzoek laten we zien dat dergelijke claims de algehele beoordeling van de voedingskwaliteit van een product aanzienlijk verhogen. Zo verliezen consumenten uit het oog dat ondanks een beweerde suikerreductie het totale suikergehalte van een voedingsmiddel nog steeds hoog kan zijn. Ook kan het product andere ongunstige voedingseigenschappen hebben. Nutri-Score stelt consumenten in staat te herkennen dat een product, zelfs als het adverteert met een verlaagd suikergehalte, niet per se een gezond product is.”
Betrouwbare leidraad
Wat dat betreft kan het Nutri-Score-label consumenten dus inderdaad een handje helpen. Maar in hoeverre kan het nieuwe logo mensen echt helpen om betere voedselkeuzes te maken? “In principe maakt de Nutri-Score een betere algemene beoordeling van de belangrijkste voedingseigenschappen mogelijk,” aldus Jürkenbeck. “Het ondersteunt in die zin consumenten bij het nemen van gezondere keuzes. Onderzoek toont duidelijke voordelen ten opzichte van andere vormen van voedingsetikettering. Een ander voordeel is dat er meer mensen worden bereikt, ook de groepen met weinig voorkennis op het gebied van voeding.”
Kanttekeningen
Dat wil niet zeggen dat ook dit logo geen haken en ogen heeft. “Momenteel wordt de Nutri-Score alleen op vrijwillige basis door bedrijven gebruikt,” vertelt Jürkenbeck. “Vooral fabrikanten van wie de producten niet goed presteren, zullen overwegen om het label te gebruiken. Zolang dit het geval is, blijft de impact van Nutri-Score beperkt.”
Een andere kanttekening is dat Nutri-Score geen absolute beoordeling van de gezondheid van een product geeft. Olijfolie bijvoorbeeld, krijgt maar een Nutri-Score C, terwijl algemeen bekend is dat het goed is voor de gezondheid. Dit heeft ermee te maken dat olijfolie veel calorieën bevat, ongeveer 900 kcal per 100 gram. Je eet echter nooit 100 gram olijfolie, maar slechts een paar eetlepels.
Als je daarnaast op een diepvriespizza een Nutri-Score B ziet staan, kun je gauw denken dat de pizza ‘gezond’ is. Maar dat is dus niet automatisch het geval. Het betekent alleen dat deze pizza beter scoort dan andere producten uit dezelfde productgroep. Het sluit echter niet uit dat ook deze pizza nog veel ongezonde ingrediënten bevat. “Het wordt dan ook aanbevolen om de voedingstabel van een product te bekijken om gedetailleerde informatie over de samenstelling te krijgen,” adviseert Jürkenbeck. “De stelregel luidt: hoe onbewerkter, hoe gezonder.”
Gezondere voedselaankopen
Toch beweert Jürkenbeck dat Nutri-Score een steentje kan bijdragen aan gezondere voedselaankopen. “Ons onderzoek laat zien hoeveel moeite consumenten hebben om de gezondheid van voedingsmiddelen op een realistische manier te beoordelen,” stelt ze. “Bestaande voedselvoorschriften zoals de verplichte voedingswaarde-informatie zijn helaas niet erg geschikt voor dagelijks gebruik. Een interpretatief label zoals de Nutri-Score kan bijdragen aan een oplossing, zeker omdat het korte metten maakt met misleidende suikerclaims. Nutri-Score stelt consumenten in staat voedingsmiddelen beter te classificeren op de gezondheidswaarde.”
Verplicht
Op basis van de nieuwe bevindingen pleiten de onderzoekers voor een beperkter gebruik van misleidende suikerclaims en soortgelijke labels op ongezonde producten. Bovendien zou het gebruik van Nutri-Score voor dergelijke bedrijven verplicht moeten worden, zo betogen ze.
Nutri-score wordt momenteel in toenemende mate in veel Europese landen gebruikt om consumenten te informeren over de algehele voedingskwaliteit van voedingsproducten. Ook in Nederlandse supermarkten zul je het logo steeds vaker zien opduiken. Hoewel Nutri-Score een belangrijke stap voorwaarts lijkt dat onder andere veelvoorkomende welvaartsziekten moet helpen bestrijden, is het nog te vroeg om er een eindoordeel over te kunnen vellen. De onderzoekers pleiten dan ook voor vervolgonderzoek om de effecten van het Nutri-Score-label te evalueren.
