Een plant heeft kalium nodig en daar is nu juist een tekort aan. Volgens een nieuwe studie wordt er in grote delen van de wereld meer kalium uit de grond gehaald dan er wordt toegevoegd.
Kalium helpt planten bij de fotosynthese. Een gebrek eraan zorgt ervoor dat gewassen minder goed groeien waardoor de oogst vermindert. Boeren spuiten vaak kaliumhoudende kunstmest over het land om het tekort aan te vullen, maar dat is dus lang niet altijd genoeg en de vraag is of dit niet slecht is voor het milieu.
Kaliumtekort in arme landen
Zo’n 20 procent van de landbouwgrond kampt wereldwijd met een ernstig kaliumtekort en in sommige gebieden is het nog veel erger. Zo heeft 44 procent van de grond in Zuidoost-Azië een gebrek aan kalium en is 30 procent van de landbouwgrond in Sub-Sahara Afrika kaliumarm, schrijven de onderzoekers in Nature.
“Kalium is cruciaal om te zorgen dat de oogsten goed genoeg zijn om de wereld te voeden en een tekort vormt een ernstige bedreiging voor de voedselzekerheid van miljoenen mensen op de wereld”, zegt professor Mark Maslin van UCL. “Dit is een probleem dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar waar actie op moeten worden ondernomen aangezien de wereldbevolking alleen maar groeit.”
Peperdure potas
Boeren gebruiken meestal potas om het kaliumgehalte van de grond aan te vullen. Dit is een mengsel van zouten dat hoofdzakelijk uit kaliumcarbonaat bestaat. Het wordt gewonnen door mijnbouw op minstens 1200 meter diepte. Maar de prijs van de kunstmest schommelt nogal. De productie van potas is erg geconcentreerd: Canada, Rusland, Belarus en China hebben 80 procent van de markt in handen. Zo steeg in april 2022 de prijs met 500 procent als gevolg van onder meer de oorlog in Oekraïne en de exploderende brandstofprijzen. Door de importsancties voor Rusland en Belarus stegen de prijzen nog verder. Hoewel de prijs ondertussen weer gehalveerd is, blijft die veel te hoog voor sommige boeren.
“De variërende prijzen van potas hebben grote gevolgen voor het wereldwijde voedselsysteem. Toegang tot kalium is cruciaal voor boeren om de opbrengst van hun gewassen op peil te houden, maar de hoge kosten maken het moeilijker voor met name armere boeren om er voldoende van aan te schaffen”, zegt onderzoeker Peter Alexander van de University of Edinburgh.
Impact op ecosystemen
In 2021 bedroeg het wereldwijde potasverbruik ongeveer 45 miljoen ton en verwacht wordt dat dit toeneemt tot 69 miljoen ton in 2025. Behalve dat boeren dan alsnog kampen met een kaliumtekort, zijn er ook zorgen over mensenrechtenschendingen tijdens de mijnbouw en de impact op het milieu. De productie leidt namelijk tot miljoenen tonnen afval, dat bestaat uit natriumchloridezouten, die in de grond en het water lekken en zorgen voor verzilting, wat slecht is voor planten en dieren. Er is nog weinig bekend over de impact daarvan op de lokale ecosystemen, maar daar moet hoognodig meer onderzoek naar worden gedaan, vinden de wetenschappers.
“De impact van de potasproductie op het milieu en het gebruik in de agrarische sector moet beter worden onderzocht. Er is nog veel dat we niet weten over de effecten van kunstmatige kaliumverrijking op de omliggende ecosystemen. Door slimmer om te gaan met voedingsstoffen als stikstof, fosfor en kalium kunnen we van meerdere voordelen profiteren, vervuiling voorkomen en de opbrengst van gewassen vergroten met een minimaal verlies aan voedingsstoffen. We moeten onze aanpak beter coördineren”, legt hoofdonderzoeker Will Brownlie uit.
Oplossingen
De onderzoekers willen het probleem echt oplossen en komen daarom met een aantal aanbevelingen. Zo moet in kaart worden gebracht welke landen en regio’s de grootste tekorten hebben aan kalium. Boeren moeten worden geholpen om het kaliumgehalte van hun grond op peil te houden en de impact van potasmijnbouw op ecosystemen moet beter onderzocht worden. Ook moeten de prijsfluctuaties met behulp van overheidsmaatregelen worden verminderd.
