Wetenschappers hebben ontdekt dat ook Goffins kaketoe – een kaketoesoort die nooit eerder in verband werd gebracht met gereedschappen – in staat is om zelf gereedschappen te vervaardigen en die vervolgens ook heel efficiënt in te zetten.
Dat schrijven onderzoekers van de universiteit van Oxford in het blad Current Biology. De ontdekking was puur toeval: onderzoekers stuitten op het gedrag tijdens hun dagelijkse observaties van een Goffins kaketoe genaamd Figaro. “Figaro speelde met een kleine steen,” vertelt onderzoeker Alice Auersperg. “Op een gegeven moment stopte hij de steen door de tralies en viel deze net buiten zijn bereik. Na enkele niet succesvolle pogingen om de steen met zijn klauw te bereiken, pakte hij er een kleine stok bij en begon naar het speeltje te vissen.”
Nootje
Het gedrag intrigeerde de onderzoekers. “Om dit verder te onderzoeken plaatsten we later een noot op de plek waar eerder de steen lag en begonnen te filmen. Tot onze verbazing ging Figaro niet op zoek naar een stok, maar begon een grote splinter uit zijn hok los te bijten.” Hij beet de splinter op het moment dat deze net lang genoeg was en de juiste vorm had om als gereedschap te dienen, door. Vervolgens gebruikte hij de splinter om de noot te pakken. Met succes.
Doe-het-zelf
“Het was al verrassend om hem een gereedschap te zien gebruiken, maar we verwachtten zeker niet dat hij zelf een gereedschap zou maken.” De onderzoekers confronteerden Figaro natuurlijk nog vaker met een noot die net buiten zijn bereik lag. En elke keer lukte het de kaketoe om de noot te pakken. “Bijna elke keer maakte hij daarvoor een nieuw gereedschap. Tijdens één poging brak hij een stuk van een tak af en paste het restant zo aan dat het de juiste grootte had om naar de noot te ‘harken’.”
Gemakkelijk
Wat het gedrag van Figaro extra bijzonder maakt, is dat het hem zo gemakkelijk af gaat. “Na het maken en gebruiken van zijn eerste gereedschap, leek Figaro exact te weten wat hij moest doen en tijdens latere proeven ook geen moment te twijfelen,” merkt onderzoeker Alex Kacelnik op.
Figaro is op dit moment de enige bekende Goffins kaketoe die tot dit gedrag in staat is. “Figaro laat ons zien dat zelfs wanneer leden van een soort geen echte gereedschapsgebruikers zijn, maar wel nieuwsgierig, goede probleemoplossers zijn en een groot brein hebben, gereedschappen kunnen maken uit vormeloze bronmaterialen om zo in een nieuwe behoefte te voorzien.” Maar is dit nu iets wat Figaro zelf bedacht heeft? Of zijn er veel meer kaketoes die dat doen? Het is lastig te zeggen. Figaro doet de onderzoekers denken aan Betty, een kraai die ook zelf gereedschappen maakte. Haar soortgenoten vertoonden dat gedrag niet en daarom wordt het nog altijd gezien als een kwestie van individuele creativiteit en innovatie. En dat geldt – in ieder geval tot het tegendeel bewezen is – ook voor Figaro. “We moeten toegeven dat we nog steeds worstelen met het identificeren van de cognitieve processen die deze daden mogelijk maken.”
