Onderzoekers van de Oxford Universiteit tonen aan dat leefomstandigheden en levensstijl meer impact hebben op je gezondheid dan genen.
Genen hebben veel invloed: ze bepalen voor een groot gedeelte je gedrag, je uiterlijk en hoe je lichaam werkt. Je genen kunnen daarnaast ook voor een deel je gezondheid bepalen, en er kunnen ook fouten in zitten, waardoor ziektes ontstaan. Er bestaan zo’n 7000 genetische ziektes. Onderzoekers hebben daarentegen aan kunnen tonen dat genen lang niet alles bepalen omtrent je gezondheid.
Omgevingsfactoren hebben meer invloed
In een nieuwe studie hebben de onderzoekers van de Oxford Universiteit aangetoond dat omgevingsfactoren meer invloed hebben op long-, hart- en leverziekten dan genen. “Je inkomen, postcode en achtergrond zouden niet bepalend moeten zijn voor je kansen op een lang en gezond leven. Maar dit baanbrekende onderzoek versterkt dat dit voor veel te veel mensen wel de realiteit is”, concludeert professor Bryan Williams van de British Heart Foundation. Een hoge leeftijd in de familie biedt dus geen zekerheid op eenzelfde levensverwachting, ondanks dat je dezelfde genen deelt.
Vroegtijdig sterven en etniciteit
Daarnaast blijkt dat donkere mensen, Aziatische mensen en andere etniciteiten in het Verenigd Koninkrijk minder vaak vroegtijdig sterven dan de witte mensen die daar leven. Dat is opvallend, want de niet-witte etnische groepen wonen vaker in achterstandsbuurten en beoordelen hun gezondheid gemiddeld slechter, schrijven de onderzoekers. Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen waarom deze Britse minderheden een lager sterfterisico hebben.
Omgevingsfactoren
Van de 25 omgevingsfactoren die mee werden genomen in het onderzoek, bleken roken, sociaaleconomische status, lichaamsbeweging en leefomstandigheden de meeste invloed te hebben op sterfte en veroudering. Roken werd in verband gebracht met maar liefst 21 ziektes, lichaamsbeweging met 17 en sociaaleconomische factoren met 19 ziektes.
Onderzoek
De wetenschappers publiceerden de resultaten in het wetenschapsblad Nature Medicine. Voor het onderzoek analyseerden ze de gegevens van bijna een half miljoen UK Biobank-deelnemers om te onderzoeken hoe 164 omgevingsinvloeden en genetische risicoscores voor 22 belangrijke ziekten invloed hebben op veroudering, ouderdomsziekten en vroegtijdige sterfte. De UK Biobank heeft biologische gegevens van een half miljoen mensen uit het Verenigd Koninkrijk, en heeft als doel om de preventie, diagnose en behandeling van een breed scala aan ernstige ziektes te verbeteren.
Politiek beleid
De hoofdonderzoeker Cornelia van Duijn benadrukt dat het veranderen van bepaalde sociaaleconomische omstandigheden de gezondheid van veel mensen zal verbeteren. Bovendien laat dit onderzoek volgens Van Duijn zien dat er mogelijkheden zijn om de risico’s op chronische long-, hart- en leverziekten te verminderen, ‘die wereldwijd de belangrijkste oorzaken van invaliditeit en overlijden zijn’. Bryan Williams zegt dat dit onderzoek laat zien hoe groot de mogelijkheid is om gezondheidsproblemen te ontwikkelen zonder dat genen hierbij betrokken zijn. Hij pleit, net zoals Van Duijn, voor grote ingrepen van de overheid. “We hebben dringend behoefte aan doortastende maatregelen van de regering om de onoverkomelijke belemmeringen voor een goede gezondheid aan te pakken waarmee te veel mensen in het Verenigd Koninkrijk worden geconfronteerd.”
Toekomstig onderzoek
Volgens Van Duijn zijn er nog genoeg onderzoeken die gedaan moeten worden om de impact van de alsmaar veranderende omgeving in kaart te brengen. Er zijn namelijk nog veel vragen met betrekking tot voeding, levensstijl en blootstelling aan nieuwe ziektes zoals vogelgriep en COVID-19 en de impact van milieu- en genetische factoren in verschillende samenlevingen. Volgens de auteurs kunnen grote biobanken, zoals de UK Biobank, in de toekomst helpen om de invloed van de wisselwerking tussen genetische en omgevingsfactoren op vroegtijdige sterfte verder te ontrafelen.
