Nieuwe beelden van de James Webb ruimtetelescoop tonen een zandloper patroon van uitgespuwde materie. De vroegste stadia van een planeetstelsel in wording. De naam: Lynds 483.
Gelegen op 700 lichtjaar van hier in het sterrenbeeld Slang (Serpent), is een tweetal protosterren te vinden die gedurende 10.000-en jaren stof en gas uitspuwden. Jonge sterren geven vaak hevige, kortdurende uitbarstingen wanneer ze massa verliezen, en deze processen dragen bij aan het vormen van een omgeving die later de basis kan vormen voor planeetvorming. Het zandloper figuur suggereert dat de krachtige uitbarstingen gericht zijn. Dit komt door de invloed van magnetische velden in de omgeving, die al langer onderwerp van studie zijn.
Een zandloper-patroon van uitbarstingen
De nieuwe JWST-beelden van het sterrenstelsel Lynds 483 laten zien dat twee actief vormende sterren enorme hoeveelheden gas en stof uitstoten. Deze ejecties worden zichtbaar als scherpe, oranje en blauw-paarse kegels die zich uitstrekken vanaf een centrale, ondoorzichtige schijf van koud gas en stof – de plek waar de proto-sterren zich bevinden. Terwijl de jonge sterren hun materie via snelle jets en iets tragere uitstromingen de ruimte in blazen, botsen recente, snel bewegende uitbarstingen op oudere, langzamere ejecties, wat leidt tot een complex en gelaagd uurglas-patroon. Hierbij spelen chemische reacties een cruciale rol, die de vorming van moleculen zoals koolstofmonoxide en methanol bevorderen.
Nieuwe inzichten in stervorming
Webb’s hoge resolutie beelden geven ons voor het eerst een gedetailleerd beeld van deze uitbarstingen. Astronomen kunnen nu nauwkeurig bepalen hoeveel materie de jonge sterren verliezen, en welke moleculen ontstaan door de botsingen tussen de verschillende ejecties. Deze informatie is essentieel om te begrijpen hoe de interstellaire materie verrijkt wordt en hoe dit materiaal, na verloop van tijd, kan bijdragen aan de vorming van nieuwe sterren en planeten – een proces dat ons eigen zonnestelsel mogelijk heeft gevormd.
Dynamiek in protobinaire systemen
Recente onderzoeken hebben aangetoond dat in de omgeving van dergelijke jonge stervormingsregio’s complexe, twistende magnetische veldlijnen aanwezig zijn. Volgens Dr. Erin Cox van de Northwestern University kunnen deze verdraaide veldlijnen ontstaan wanneer er een tweede ster aanwezig is die de richting van het magnetisch veld beïnvloedt. Deze twistende magnetische velden spelen mogelijk een cruciale rol in de vorming van binaire stersystemen en beïnvloeden hoe gas en stof worden verdeeld, wat uiteindelijk bepalend kan zijn voor de vorming van planeten. Dit biedt een extra dimensie aan ons begrip van de dynamiek binnen deze jonge, onstabiele omgevingen.
Deze gedetailleerde observaties, gecombineerd met inzichten in de werking van twistende magnetische velden, bieden waardevolle aanwijzingen voor de mechanismen achter ster- en planeten-vorming. De integratie van deze gegevens belooft ons begrip van de evolutie van interstellaire materie verder te verdiepen, en benadrukt de rol van geavanceerde infraroodwaarnemingen in het ontsluiten van de mysteries van het universum.
Wil je de foto van James Webb op zeer hoge resolutie bekijken / downloaden? Bekijk hem hier, of klik hier voor de foto inclusief de annotaties.
