Jong zonnestelsel kreeg een supernova-explosie te verstouwen

Dat verklaart een hoop!

Ons zonnestelsel is – wanneer we het met andere stelsels vergelijken – behoorlijk eigenaardig. Zo bevindt zich aan het randje van ons zonnestelsel een met ruimtepuin gevulde gordel: de Kuipergordel. Dat is op zich niet zo heel bijzonder; veel andere sterren hebben die ook. Maar bij andere sterren strekken deze gordels zich uit tot wel 400 AU (Astronomical Units, oftewel de afstand tussen de aarde en de zon). Ons zonnestelsel houdt echter – de Kuipergordel vanzelfsprekend meegerekend – al op zo’n 45 AU op. Ook vreemd: het gemiddelde baanvlak van de planeten in ons zonnestelsel maakt een hoek van 5,6 graden ten opzichte van de evenaar van de zon.

Supernova-explosie
In een nieuw paper komen onderzoekers nu met één verklaring voor beide eigenaardigheden: ons zonnestelsel zou in de beginjaren te lijden hebben gehad onder een supernova-explosie. “Het mooie is dat onze berekeningen twee problemen in één klap oplossen,” vertelt onderzoeker Simon Portegies Zwart. “De supernova verklaart zowel het kantelen van de planeetbanen als de begrenzing van het zonnestelsel. Mogelijke alternatieve verklaringen voor beide aspecten afzonderlijk bestonden al, maar een enkele verklaring voor beide verschijnselen is veel bevredigender.”

Schokgolf
De supernova-explosie zou volgens computerberekeningen hebben plaatsgevonden toen de planeten die we vandaag in het zonnestelsel aantreffen nog niet gevormd waren. Bovendien wijzen de berekeningen – uitgevoerd met supercomputer Little Green Machine-II – uit dat de supernova op een afstand van 0,5 tot 1,5 lichtjaar moet zijn ontploft. Hierbij ontstond een nucleaire schokgolf die het zonnestelsel – zo’n dertig jaar nadat de ster geëxplodeerd was – ramde. En die schokgolf zorgde ervoor dat de stofschijf rond de jonge zon kantelde en werd afgekapt.

Bewijs
Hoewel de simulaties prachtig kloppen, is er tot op heden geen tastbaar bewijs gevonden voor deze supernova-explosie. Maar daar kan best verandering in komen. Onderzoekers sluiten namelijk niet uit dat sporen van de supernova-schokgolf zichtbaar zijn in de chemische samenstelling van de oudste gesteenten in het zonnestelsel.

De vermeende supernova-explosie zou in ieder geval een enorme impact hebben gehad op het jonge zonnestelsel. Het roept natuurlijk de vraag op of zoiets ons op korte termijn nog eens te wachten kan staan. Daar hoef je volgens de onderzoekers niet van wakker te liggen. De dichtstbijzijnde ster – Proxima Centauri – staat veel verder weg dan het exemplaar dat de stofschijf rond de zon liet kantelen én is bovendien te licht om een supernova te worden. De beste supernova-kandidaat is de ster Betelgeuze, maar “op een afstand van 723 lichtjaar zal die supernova niet meer dan spectaculair vuurwerk opleveren,” aldus onderzoeker Inti Pelupessy.

Bronmateriaal

"Zonnestelsel in beginjaren geroosterd door supernova" - NOVA

Afbeelding bovenaan dit artikel:

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd