Je ogen vertellen meer dan je denkt: nieuwe methode voorspelt beroertes uit oogfoto’s

Het klinkt bijna als sciencefiction, maar artsen kunnen binnenkort mogelijk aan de bloedvaten in je oog zien of je risico loopt op een beroerte. Een nieuwe studie laat namelijk zien dat een ‘vasculaire vingerafdruk’ in het netvlies net zo nauwkeurig is in het voorspellen van beroertes als de traditionele risicofactoren. En het mooie is: er komt geen bloedprik aan te pas.

Elk jaar worden wereldwijd ongeveer 100 miljoen mensen getroffen door een beroerte, waarvan 6,7 miljoen met fatale afloop. Des te belangrijker is het om risicopatiënten vroeg te identificeren. Een internationale onderzoeksgroep heeft nu ontdekt dat het netvlies hierbij kan helpen. En dat is niet zo vreemd: de kleine bloedvaatjes in het netvlies lijken namelijk opvallend veel op die in onze hersenen.

Voor deze studie analyseerden de wetenschappers oogfoto’s van meer dan 45.000 deelnemers aan de UK Biobank. Met behulp van kunstmatige intelligentie bekeken ze vervolgens maar liefst 118 verschillende kenmerken van de bloedvaten in het netvlies. Hiervan bleken er 29 een duidelijk verband te hebben met het risico op een beroerte. Gedurende een periode van gemiddeld 12,5 jaar hielden de onderzoekers daarnaast bij welke deelnemers een beroerte kregen. Het bleek dat kleine veranderingen in de dichtheid van de bloedvaten het risico op een beroerte met 10 tot 19 procent verhoogden. Ook de vorm en kronkeligheid van de vaten speelden een belangrijke rol.

Een revolutie in preventie?
De nieuwe methode zou wel eens een doorbraak kunnen betekenen in het voorkomen van beroertes. In plaats van uitgebreide bloedonderzoeken en het verzamelen van verschillende risicofactoren, zou een simpele foto van het netvlies, in combinatie met leeftijd en geslacht, dus al voldoende kunnen zijn om risicogroepen te identificeren. Het is als het ware alsof artsen door een klein raampje rechtstreeks kunnen kijken naar de gezondheid van de bloedvaten in uw hersenen. En dat zonder invasieve tests of dure onderzoeken. Vooral in landen waar toegang tot uitgebreide gezondheidszorg niet vanzelfsprekend is, zou deze methode uitkomst kunnen bieden.

“Gezien het feit dat leeftijd en geslacht direct beschikbaar zijn en netvliesparameters kunnen worden verkregen door routinematige fundusfotografie, biedt dit model een praktische en eenvoudig te implementeren aanpak voor het beoordelen van het risico op een beroerte, met name voor eerstelijnsgezondheidszorg en instellingen met weinig middelen”, aldus de onderzoekers.

Kanttekeningen
Toch zijn er ook enkele beperkingen aan het onderzoek. De studie werd voornamelijk uitgevoerd onder witte deelnemers, waardoor niet zeker is of de resultaten ook gelden voor andere etnische groepen. Ook konden de onderzoekers geen onderscheid maken tussen verschillende types beroertes. Desondanks biedt deze ontdekking hoop voor de toekomst van beroertepreventie. Want zoals zo vaak blijkt ook hier: voorkomen is beter dan genezen. En als een simpele foto van het oog daarbij kan helpen, is dat natuurlijk mooi meegenomen.

Wat is een beroerte en hoe wordt het risico bepaald?
Een beroerte ontstaat wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen plotseling wordt onderbroken. Dit kan gebeuren door een verstopping in een bloedvat (een herseninfarct) of door een scheuring van een bloedvat waardoor er een bloeding ontstaat (een hersenbloeding). In beide gevallen krijgt een deel van de hersenen geen zuurstof meer, waardoor hersencellen kunnen afsterven.

Momenteel wordt het risico op een beroerte vooral bepaald aan de hand van verschillende gezondheidsmetingen. Artsen kijken onder meer naar de bloeddruk, het cholesterolgehalte, bloedsuikerwaarden en leefstijlfactoren zoals roken en overgewicht. Ook speelt leeftijd een belangrijke rol – hoe ouder iemand wordt, hoe groter het risico. Er zijn echter nadelen aan deze traditionele aanpak. Niet alle risicofactoren zijn even makkelijk te meten, en sommige tests kunnen behoorlijk kostbaar zijn. Bovendien moet een patiënt vaak meerdere keren naar het ziekenhuis of de huisarts komen voor verschillende onderzoeken. De nieuwe methode met oogfoto’s zou dit proces aanzienlijk kunnen vereenvoudigen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd