Met stip bovenaan: 10 miljoen euro (om te beginnen).
Wereldwijd zijn tal van zaadbanken te vinden en met name kwekers en onderzoekers doen er regelmatig een beroep op. Maar de meeste van die zaadbanken zijn relatief kwetsbaar. Als er oorlog uitbreekt, kunnen ze gemakkelijk beschadigd raken of vernietigd worden. Hetzelfde risico lopen ze in het geval van natuurrampen of door domme pech, bijvoorbeeld wanneer de vriezer waarin de zaden zitten opgesloten, de geest geeft. En daarom werd precies tien jaar geleden op Spitsbergen de Wereldzaadbank geopend. Deze enorme kluis ligt in een politiek stabiel gebied, waar de kans op natuurrampen bijzonder klein is. Bovendien ligt de kluis onder een dikke laag permafrost, waardoor het ook geen ramp is als één van de vriezers het begeeft.
Het verlanglijstje
Vandaag viert deze schier onaantastbare zadenbank zijn tiende verjaardag. En daar komt een behoorlijk pittig verlanglijstje bij kijken. Helemaal bovenaan staat een investering van zo’n 100 miljoen Noorse kronen, oftewel een kleine 10 miljoen euro. Want na tien jaar in gebruik te zijn geweest, is de Wereldzaadbank echt toe aan een opknapbeurt en de nodige technische verbeteringen.
Toegangstunnel
Een deel van het geld zal op korte termijn al ingezet worden om een nieuwe toegangstunnel aan te leggen. De afgelopen tijd is namelijk duidelijk geworden dat de zadenbank niet onaantastbaar is. Zo kreeg deze vorig jaar te maken met lekkage: permafrost dat op de Wereldzaadbank rust, was aan het smelten geslagen en het smeltwater liep naar de toegangstunnel van de zaadbank toe. Dat water vormde geen enkel moment een bedreiging voor de zaden, maar er moesten wel maatregelen worden getroffen om vergelijkbare problemen in de toekomst te voorkomen. Met de nieuwe toegangstunnel hopen de Noren – die eigenaar zijn van de Wereldzaadbank – de veiligheid op lange termijn te kunnen vergroten. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in een nieuw servicegebouw buiten de Wereldzaadbank waar onder meer alle warmte afgevende apparatuur geplaatst kunnen worden.
Naar verwachting zal er de komende jaren nog wel meer dan 10 miljoen euro in de Wereldzaadbank moeten worden gestopt. Maar de Noren hebben het geld er graag voor over. Ze benadrukken daarbij het enorme belang van zo’n internationale zaadbank. In de afgelopen tien jaar hebben landen wereldwijd al meer dan 900.000 zaden naar Spitsbergen gebracht. Het gaat dan met name om zaden van planten die een belangrijke bron van voedsel zijn of leveren (denk bijvoorbeeld aan aardappelen, rijst, tarwe en kikkererwten). Ook is het in die tien jaar al één keer voorgekomen dat een land zaden uit de zadenbank heeft moeten halen; in 2015 werden voor het eerst zaden uit de kluis gehaald door onderzoekers uit Syrië, die hun zadencollectie door toedoen van de oorlog in Aleppo waren kwijtgeraakt. Daarmee heeft de zaadbank zijn nut al bewezen.
