De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie toonde vanavond de allereerste beelden van de James Webb-telescoop, waaronder een selfie en een mislukte foto van een ster in Grote Beer. Maar geen zorgen: dat is precies volgens plan.
James Webb fotografeerde de ster HD 84406. Dit is een zonachtige ster op 258 lichtjaar van de aarde. Op de foto is dezelfde ster achttien keer te zien. Dit komt doordat de achttien gouden spiegels van de ruimtetelescoop nog niet goed zijn afgesteld.
Komende maand worden de spiegels op de juiste manier gepositioneerd, zodat de achttien vlekjes elkaar gaan overlappen en samen één scherp beeld vormen. Dit moet heel precies gebeuren, want een afwijking van meer dan 38 nanometer – één duizendste van de dikte van het haar van een mens – kan al problemen opleveren. Stel, ieder spiegelsegment is even groot als Nederland, dan mag er slechts enkele millimeter speling zijn. Zo nauw komt dat. Het James Webb-team heeft een interessant blog geschreven over hoe de telescoop de komende weken wordt afgesteld en geijkt.
Op 2 februari begon James Webb met het maken van het bovenstaande mozaïek. In totaal werd de telescoop 156 keer bijgestuurd en werden er 1.560 foto’s gemaakt. Dat komt neer op 54 gigabyte aan ruwe data. Het uiteindelijke resultaat is hierboven te zien, maar dit is slechts een uitsnede van een veel grotere foto. Die grotere foto bevat maar liefst twee miljard pixels.
“De zoektocht naar de ster HD 84406 begon eerst in een gebied ter grootte van de volle maan aan de nachthemel”, legt wetenschapper Marshall Perrin van het Space Telescope Science Institute uit. “Gelukkig vonden we het licht van de achttien verschillende segmenten in een vroeg stadium in het midden van de foto. Dat is een uitstekend vertrekpunt voor het afstellen van de spiegels.”
De tweede foto is een selfie van de telescoop. Hier zie je duidelijk de achttien verschillende spiegelsegmenten. Éen van de spiegelsegmenten valt op, want deze is veel feller dan de andere segmenten. Dit komt omdat dit ene segment gericht is naar een heldere ster en de andere spiegels niet.
“Natuurlijk was de lancering van de James Webb-telescoop een spannende gebeurtenis, maar voor wetenschappers en optische ingenieurs is dit toch wel het hoogtepunt”, zegt projectwetenschapper Michael McElwain. “Het allereerste moment dat het licht van een ster op een detector valt.”
Het is een verrassing dat NASA nu al de eerste beelden van James Webb deelt. De ruimtevaartorganisatie was namelijk van plan om pas in mei de eerste kiekjes te tonen. Vanaf nu worden de beelden alleen maar scherper. Naar verwachting worden deze zomer de eerste wetenschappelijke foto’s gemaakt. Dat wordt nagelbijten, want dan weten we eindelijk of de prijzige ruimtetelescoop in staat is om de komende jaren veel mysteries van het heelal te ontrafelen.
