Deze waterplant groeide zo’n 130 miljoen jaar geleden in Europa en zou wel eens één van de eerste bloeiende planten op aarde kunnen zijn.
De fossiele resten van deze plant werden meer dan 100 jaar geleden al ontdekt in het centrum van Spanje en nabij de grens tussen Spanje en Frankrijk. Daar vulde de plant zo’n 125 tot 130 miljoen jaar geleden de zoetwatermeren in wat nu de bergachtige gebieden in Spanje zijn. De waterplant draagt de naam Montsechia vidalii.
Analyse
Wetenschappers hebben nu meer dan 1000 fossiele resten van M. vidalii bestudeerd en ontdekt dat de plant tot één van de eerste bloeiende planten op aarde behoort. Eerder wezen onderzoekers al een andere waterplant aan als de eerste bloeiende plant op aarde: Archaefructus sinenis, een waterplant uit China. “Maar gebaseerd op onze analyse weten we nu dat Montsechia tegelijkertijd met Achaefructus voorkwam en misschien zelfs nog ouder is,” vertelt onderzoeker David Dilcher.
De eerste bloem is een mythe
De onderzoekers benadrukken dat het lastig is om de allereerste bloeiende plant op aarde aan te wijzen. “De ‘eerste bloem’ is technisch gezien een mythe,” stelt Dilcher. “Net zoals de ‘eerste mens’.” Toch lijkt M. vidalii in de buurt te komen en dat is een belangrijke ontdekking. “De ontdekking roept belangrijke vragen op over de vroege evolutionaire geschiedenis van bloeiende planten en de rol die deze planten speelden in de evolutie van andere planten en dieren.”
Geen boeket
Wanneer je terug in de tijd zou kunnen reizen en een kijkje zou nemen in het tijdvak van 125 tot 130 miljoen jaar geleden zou je zien dat M. vidalii de aarde deelde met dinosaurussen zoals de Brachiosaurus. En wellicht zou het je niet eens opvallen dat M. vidalii een bloeiende plant is. Want de waterplant leende zich nou niet direct voor het samenstellen van een fraai boeket. Zo heeft deze geen bloemblaadjes of nectar producerende onderdelen voor het aantrekken van insecten. “Het fruit bevat een enkel zaadje,” stelt Dilcher. En dat – het produceren van een bedekt zaadje – is nu het onderscheidende kenmerk van een bloeiende plant. Vandaar dat we M. vidalii daar toch tot moeten rekenen, ook al doet deze er qua uiterlijk misschien niet zo aan denken.
De onderzoekers hopen in de toekomst een nog beter beeld te krijgen van de evolutie van de bloeiende plant en wellicht nog dichter in de buurt te komen bij de ‘eerste bloeiende plant’. “Er is nog zoveel te ontdekken over hoe enkele zaaddragende planten uiteindelijk leidden tot zeer veel verschillende bloemen die nu in bijna elk gebied op aarde te vinden zijn.”