In Yellowstone, VS, heeft de wolf een aanzienlijk positieve impact gehad op de natuur, maar wat betekent de wolf voor Nederland?
De wolf is een enorm onderwerp van discussie in Nederland. Het dier maakt mensen angstig, woedend, maar zorgt ook voor verwondering en liefde. De één vindt dat wolven moeten worden afgeschoten, terwijl de ander pleit voor het behoud van deze natuurlijke predator. Maar wat draagt de wolf nou echt bij aan Nederland? Daarvoor kijken we eerst naar het wereldbekende nationale park Yellowstone, dat zich bevindt in het noordwesten van de Verenigde Staten.
Yellowstone
Onderzoekers uit de VS hebben 20 jaar lang gekeken naar het effect van de wederkeer van de wolf in Yellowstone. De conclusie? Het heeft het hele ecosysteem van Yellowstone National Park, dat zo’n 9000 vierkante kilometer bedraagt, een enorme boost gegeven. Een roofdier zoals de wolf kan ieder deel van de voedselketen in een ecosysteem beïnvloeden.
De onderzoekers hebben onder leiding van ecoloog William Ripple van 2001 tot 2020 data verzameld over wilgenstruiken langs beekjes in het park. Ze keken dan naar het kroonvolume van de wilgen. Dat is de totale ruimte die wordt ingenomen door de stammen, bladeren en takken van de struik. Zo konden ze de totale hoeveelheid organisch materiaal van de struiken berekenen. Daaruit viel de hoeveelheid energie die de planteneters konden opnemen af te leiden. Na 20 jaar lang analyseren bleek dat het kroonvolume van de wilgen met 1500% was toegenomen sinds de terugkeer van de wolf. Dit komt doordat het aantal en de verspreiding van de Wapiti’s die wilgenstruiken eten totaal is veranderd door de bejaging door wolven. De aanwezigheid van grote roofdieren heeft dus een grote impact op de plantengroei.
De onderzoekers benadrukken in hun studie het belang van langdurig onderzoek om de ecologische gevolgen van de terugkeer van roofdieren zoals de wolf te begrijpen. Deze kennis kan helpen bij het beschermen van de natuur en het beter beheren van bepaalde ecosystemen.
Nederland
“De lessen die we hier leren, kunnen worden toegepast op andere ecosystemen wereldwijd”, zei Ripple over zijn studie. Ook wolvenexpert Diederik van Liere is het daar mee eens. “Daar waar wolven zijn, maken prooidieren dat ze wegkomen. En aangezien prooidieren vaak grazers zijn, leidt hun vertrek vaak tot meer bebossing”, vertelt hij. Hij concludeert dat we dit ook kunnen zien in Nederland. “De wolf heeft vooral invloed op de dynamiek van ecosystemen, niet zozeer op de vermindering van prooidierpopulaties. Zijn aanwezigheid zorgt ervoor dat prooidieren zich verplaatsen, wat positieve effecten heeft op de biodiversiteit.” Zo krijgen kwetsbare bomen en planten weer een kans.
Koppeling natuurgebieden
Dit proces wordt echter verstoord in Nederland omdat onze natuurgebieden niet met elkaar zijn verbonden. Prooidieren zoals edelherten en wilde zwijnen kunnen zich daardoor niet gemakkelijk verplaatsen naar andere locaties. Daardoor wordt de natuurlijke dynamiek belemmerd, hetgeen een negatieve invloed heeft op de biodiversiteit. Omdat hoefdieren zich niet onbegrensd kunnen verplaatsen, blijven ze namelijk op één plek. Dat leidt tot overbegrazing en vermindering van biodiversiteit. Een verbinding van natuurgebieden zou dit effect teniet kunnen doen.
Overheid
De Rijksoverheid onderstreept ook dat de wolf een positieve impact kan hebben op andere dieren in de natuur. Populaties van reeën, zwijnen en herten worden gezonder omdat zwakkere en zieke dieren als eerste aan de wolven ten prooi vallen, schrijft ze op haar website. Daarnaast benoemt de overheid dat raven, vossen, rode wouwen, zeearenden en aaskevers graag profiteren van de prooiresten die de wolf achterlaat. Ook deze diersoorten hebben dus baat bij de terugkeer van de wolf.
