Wetenschappers staan voor een raadsel. Ze hebben 29 embryo’s van een vrouwelijke walvishaai onderzocht. Hoewel alle embryo’s zich in verschillende stadia van hun ontwikkeling bevonden, hadden deze wel allemaal dezelfde vader. Dat wijst erop dat het vrouwtje de sperma continu tot haar beschikking heeft. Net als een spermabank.
De onderzoekers zijn voorzichtig en benadrukken dat ze hun conclusies voorlopig slechts op één walvishaai kunnen baseren. Dat neemt echter niet weg dat het een bijzonder geval is. Het lijkt erop dat de vrouwelijke walvishaai het sperma na het paren opslaat en op kan roepen wanneer ze het nodig heeft.
Verzekering
“Als walvishaaien paren wanneer ze elkaar toevallig tegenkomen dan zou dit voor het vrouwtje een soort verzekering zijn,” legt onderzoeker Jennifer Schmidt uit. “Ze heeft sperma tot haar beschikking en kan haar eitjes blijven bevruchten ook al ontmoet ze geen andere volwassen man.”
Onbekend
We weten maar heel weinig van de walvishaai. Met een lengte van vijf tot twaalf meter is het een opvallende verschijning, maar wel één die voornamelijk in open water leeft. Niemand heeft de haaien ooit nog zien paren en ook zwangere haaien zijn een zeldzaamheid: in totaal is dat slechts drie keer waargenomen.
Gen
In 1995 troffen mensen een zwangere walvishaai aan. Deze had 304 embryo’s in haar baarmoeder. Alle embryo’s waren in een ander stadium van hun ontwikkeling. Zo waren er embryo’s van 42 centimeter en 64 centimeter lang. 29 van de embryo’s werden ingevroren en onlangs bestudeerd. Met behulp van een genetische analyse konden de onderzoekers vaststellen dat de haaien allemaal dezelfde vader hadden.
Monogaam
En dat is verrassend. De meeste vrouwelijke haaien krijgen jongen van verschillende mannetjes nadat ze met heel veel verschillende mannelijke haaien gepaard hebben. Natuurlijk is het mogelijk dat deze vrouwelijke haai diverse keren met hetzelfde mannetje heeft gepaard, maar dat maakt het verhaal nog bijzonderder. Haaien zijn namelijk absoluut niet monogaam.
Overleven
De wetenschappers concluderen dat de haai het sperma hoogstwaarschijnlijk toch echt heeft opgeslagen. Dat is ergens logisch. Vrouwtjes die veel jongen in korte tijd krijgen, spreiden daarmee hun kansen niet. Als een roofdier langskomt, kan ze al haar kleintjes kwijtraken. Door de jongen één voor één op de wereld te zetten (en dat kan deze haai, want ze heeft continu beschikking over sperma) is de kans op overleven groter.
Het is onduidelijk hoelang de haaien het sperma kunnen opslaan en hoe vaak ze paren. Het is tevens onmogelijk om op basis van één haai conclusies te trekken over de gehele haaiensoort. Zeker omdat er nog zoveel andere mogelijkheden kunnen zijn. Zo is het mogelijk dat het vrouwtje wel met meerdere mannetjes heeft gepaard, maar dat de 29 embryo’s die willekeurig bewaard zijn gebleven toevallig van één mannetje zijn. Wetenschappers noemen dat statistisch onwaarschijnlijk, maar zou kunnen. Vaststaat dat het een interessant geval is.
