En de eksters lijken de pinnen precies zo te gebruiken zoals ze door de mens bedoeld zijn: om andere vogels bij hun nest weg te houden!
Op veel Nederlandse gebouwen kun je tegenwoordig anti-vogelpinnen vinden. Dit zijn scherpe, metalen stekels die bedoeld zijn om vogels te verjagen en te voorkomen dat ze daar nesten bouwen. Maar de vogels trekken zich hier weinig van aan, zo toont een nieuwe studie aan. Sterker nog, van de vogelpinnen die hen juist moet afschrikken, máken ze zelfs heuse nesten. “Dit zijn de gekste vogelnesten die ik ooit heb gezien,” aldus bioloog Auke-Florian Hiemstra van Naturalis.
Nest in Antwerpen
Het begon met de ontdekking van een reusachtig nest in Antwerpen. Een ziekenhuispatiënt zag in de binnentuin van het ziekenhuis hoe eksters een nest ter grootte van een vierkante meter bouwden, bestaande uit maar liefst 1500 metalen stekels. De vogels hadden voor dit nest wel 50 meter aan anti-vogelpinnen van de dakrand getrokken. “Een onneembare vesting,” stelt Hiemstra. “Want de eksters lijken de pinnen precies zo te gebruiken zoals ze door de mens bedoeld zijn: om andere vogels bij hun nest weg te houden!”
Stekelige nesten
Eksters plaatsen vaak een dak op hun nest, om zo te voorkomen dat andere dieren de eieren en jonkies eruit roven. Ze zoeken daarom in de natuur naar specifieke stekelige planten. Die zijn in de stad echter niet altijd voorhanden, waardoor ze gedwongen worden naar alternatieven te zoeken. En de anti-vogelpinnen zijn een prima vervanger. “Ze zijn letterlijk gemaakt om vogels op afstand te houden,” vertelt Hiemstra. “En dat is hoe ze ook door vogels gebruikt lijken te worden.”
Andere vogels
En het gaat niet om slechts één paartje eksters dat zich aan dit opmerkelijke gedrag schuldig maakt. De onderzoekers hebben meerdere eksternesten gevonden, zowel in Nederland, België en Schotland, die uit anti-vogelpinnen bestaan. Ook gebruiken sommige eksters ander scherp materiaal, zoals prikkeldraad en breinaalden, voor het dak van hun nest. En wie denkt dat het alleen een eigenaardigheidje van de ekster is, heeft het mis. In Rotterdam zijn er namelijk ook al nesten van kraaien gevonden die tevens van anti-vogelpinnen zijn gemaakt.
Nestmateriaal
Overigens was het al wel bekend dat niet alle vogels zich door de pinnen laten afschrikken. Misschien heb je weleens van de ‘Parkdale Pigeon’ gehoord, die zich er ook al niet door liet verjagen. Ook zijn er meerdere video’s op het internet te vinden van rebelse vogels die de pinnen van de daken rukken. Wat de huidige studie anders maakt, is dat dit het eerste onomstotelijke bewijs is dat sommige vogels de anti-vogelpinnen ook echt als nestmateriaal gebruiken.
Aanpassing aan de stad
Het onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Deinsea, laat zien dat het aanpassingsvermogen en de creativiteit van stadsvogels geen grenzen kent. De aparte vogelnesten laten volgens de onderzoekers de ultieme aanpassing aan het leven in de stad zien. Stadsvogels laten zich blijkbaar niet zo gemakkelijk wegpesten en gebruiken materiaal dat tegen hen bedoeld is, juist in hun eigen voordeel. “Net als je denkt dat je na een halve eeuw natuurvorsen alles wel gezien hebt, weten deze inventieve kraaien en eksters mij echt weer te verbazen,” zegt Kees Moeliker, directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam en mede-auteur van de wetenschappelijke publicatie.
Inderdaad, want dat vogels van de meest gekke voorwerpen nesten bouwen, weten we al langer. Hiemstra is in zijn loopbaan al verschillende opmerkelijke dingen tegengekomen, zoals nesten bestaande uit mondkapjes, plastic nepplanten, zonnebrillen, ruitenwissers en zelfs condooms, vuurwerk en cocaïne-envelopjes. Maar de anti-vogelpinnen spannen toch wel de kroon. “Als zelfs vogelwerende scherpe pinnen als nestmateriaal worden gebruikt, kan tegenwoordig kennelijk alles in een vogelnest belanden,” merkt Hiemstra op. “Gekker dan dit kan toch niet?”