Onderzoekers hebben in Jeruzalem een vondst gedaan die van groot historisch belang is: ze stuitten er op een steen met een Latijnse inscriptie die meer inzicht kan geven in de Joodse opstand die bijna 2000 jaar geleden plaatsvond.
De opstand staat bekend als de Bar Kochba-opstand en vond tussen 132 en 136 na Christus plaats. Over het algemeen wordt aangenomen dat de harde maatregelen van keizer Hadrianus – die binnen de Joodse geschiedenis herinnerd wordt als een keizer die Joden vervolgde en ze dwong om hun geloof af te zweren – de reden voor deze opstand was.
Waterput
De steen – met daarop een Latijnse inscriptie – die nu in Jeruzalem is teruggevonden, lijkt die aanname te onderschrijven. De steen werd teruggevonden rond de opening van een waterput. “Het was vroeger – net als vandaag eigenlijk – gebruikelijk om bouwmaterialen te recyclen,” leggen de onderzoekers Riva Avner en Roie Greenwald uit. “De officiële inscriptie werd blijkbaar van zijn originele locatie verwijderd en geïntegreerd in een vloer die naar de waterbak leidde.” Helemaal intact is de inscriptie door toedoen van het recyclen niet meer. “Het onderste deel van de inscriptie werd rond gezaagd om te passen op de deksteen.”
Legioen
Hoewel de steen niet helemaal intact is, is de tekst die er bijna 2000 jaar geleden op werd geschreven nog goed te lezen. Het gaat om zes regels Latijnse tekst. De tekst maakt melding van alle officiële titels van keizer Hadrianus en was klaarblijkelijk door het beruchte Romeinse legioen – Legio X Fretensis – aan de keizer opgedragen. Ook maakt de tekst melding van een datum. Al met al bewijst de inscriptie dat kort voor de opstand het Romeinse legioen in Jeruzalem aanwezig was. Het suggereert dat de Joodse opstand niet spontaan ontstond, maar een reactie was op het harde optreden van de Romeinen.
Een analyse toont aan dat het gevonden tekstfragment deel uitmaakt van een groter geheel. Nabij de plaats waar nu deze steen werd ontdekt, troffen onderzoekers aan het eind van de negentiende helft al de andere helft van de tekst aan. Samen vormen de teksten een indrukwekkend grote inscriptie. “De inscriptie bevond zich oorspronkelijk mogelijk bovenop een triomfboog,” zo stellen de onderzoekers.