Wetenschappers hebben wederom overblijfselen gevonden van een nog onbekend oermens, ditmaal van een ‘Nesher Ramla Homo’.
De menselijke evolutionaire geschiedenis wordt almaar complexer. Dat kun je wel concluderen na de vondst van wederom een mensachtige. Wetenschappers troffen de fossiele resten aan op een archeologische vindplaats nabij de Israëlische stad Ramla. En hoewel de ontdekking aan de ene kant enkele vragen beantwoordt, komen er ook weer nieuwe uit voort.
Ontdekking
Wetenschappers kwamen de overblijfselen op het spoor toen ze met graafmachines de aarde tot wel acht meter diep omwoelden. Het leidde tot de ontdekking van grote hoeveelheden dierlijke botten, waaronder paarden, damherten en oerossen. Ook troffen de onderzoekers stenen werktuigen en – de grootste verrassing – menselijke botten aan. De menselijke fossielen bestaan uit een gedeeltelijk schedelgewelf en een onderkaak (zie de foto bovenaan dit artikel).
Met behulp van virtuele reconstructies slaagden de onderzoekers erin de fossielen met geavanceerde computersoftware te analyseren. Op die manier konden ze de resten vergelijken met andere fossielen gevonden in Europa, Afrika en Azië. De resultaten suggereren dat de overblijfselen behoren tot een groep late overlevenden die afstammen van een populatie mensachtigen die tijdens het Midden-Pleistoceen – tussen de 120.000 en 140.000 jaar geleden- het Midden-Oosten bewoonden. De nieuwe mensachtige heeft de naam Nesher Ramla Homo gekregen.
De onderzoekers hebben de gevonden resten van Nesher Ramla Homo nog niet toe geschreven aan een nieuwe mensensoort. In de plaats daarvan groeperen ze ze samen met eerder ontdekte fossielen gevonden op verschillende plekken in het Midden-Oosten die tevens lastig te classificeren zijn. Al deze overblijfselen worden beschouwd als afkomstig van een lokale menselijke populatie die de regio tussen 420.000 en 120.000 jaar geleden bevolkten. Gezien het feit dat het Midden-Oosten op het kruispunt van drie continenten ligt, is het waarschijnlijk dat verschillende menselijke groepen regelmatig door de regio trokken en genen uitwisselden met de lokale bewoners. Dit zou tevens de variabele anatomische kenmerken in de fossielen kunnen verklaren.
De anatomische kenmerken van Nesher Ramla Homo zijn bijzonder opvallend. Zo blijkt dat zijn onderkaak wel wat weg heeft van die van Neanderthalers, terwijl het schedelgewelf juist weer heel anders is. Zowel de onderkaak als het schedelgewelf lijken in ieder geval niet op die van moderne mensen. Het betekent dat Nesher Ramla Homo mogelijk een verdere voorouder is en zowel verwant is aan Neanderthalers als aan een oudere mensensoort.
Neanderthalers
Het is een interessante constatering. Uit eerdere studies is namelijk gebleken dat de Neanderthalers – die ontstonden op het Europese continent ruim voor de komst van de moderne mens – een nog onbekende niet-Europese voorouder moest hebben. En Nesher Ramla Homo lijkt precies in dat plaatje te passen. “De oudste Neanderthaler-fossielen zijn gevonden in West-Europa,” legt onderzoeker Rolf Quam uit. “Over het algemeen wordt daarom verondersteld dat hier Neanderthalers vandaan komen. In de loop van hun evolutie hebben mogelijk migraties van verschillende soorten uit het Midden-Oosten naar Europa een genetische bijdrage geleverd aan de genenpool van Neanderthalers.”
Puzzel
De vondst van Nesher Ramla Homo is daarnaast bijzonder omdat de resten een periode in het Midden-oosten vertegenwoordigen die tot op heden nog onderbelicht was in het fossielenbestand. De fossielen zijn daarom een belangrijke toevoeging. “Het stelt ons in staat om eerder gevonden menselijke fossielen op een nieuwe manier te gaan begrijpen,” zegt onderzoeker Israel Hershkovitz. “Het voegt een nieuw stukje toe aan de puzzel van de menselijke evolutie. Bovendien krijgen we ook een beter beeld van oude menselijke migraties. Omdat Nesher Ramla Homo zo lang geleden leefde, kan het ons een fascinerend verhaal vertellen dat veel onthult over de evolutie en manier van leven van hun nakomelingen.”
Wetenschappers proberen al lange tijd grip te krijgen op onze evolutionaire geschiedenis. Ondertussen wordt steeds duidelijker dat mensensoorten niet na elkaar op het toneel verschenen, maar dat verschillende afzonderlijke vermengingen hebben plaatsgevonden met meerdere archaïsche groepen. Maar de in Israël teruggevonden mensachtige maakt onze evolutionaire geschiedenis er niet eenvoudiger op. “Het is een ingewikkeld verhaal,” zegt Quam. “Wat we echter leren is dat interacties tussen verschillende menselijke soorten in het verleden veel complexer waren dan we voor mogelijk hadden gehouden.”
