Militaire escalaties met China, 100.000 vluchtelingen in provisorische tentenkampen, interne religieuze spanningen en miljoenen mensen in sloppenwijken zonder toegang tot medische zorg. In India staat er flinke druk op de ketel.
“Dat China nu daadwerkelijk de grens van India is overgestoken, is veelzeggend,” aldus indoloog dr. Annette van der Hoek van het India Expertise Centre in Rotterdam. “Het borrelt al langer aan de grens bij Ladakh met China. Ladakh is een grensstreek die tot vorig jaar bij Kasjmir hoorde en onder Indiaas bestuur viel, maar het was vroeger een apart koninkrijk. De Chinezen hebben altijd hun oog gehad op territorium van India en Ladakh en hebben de afgelopen 45 jaar vaker geprobeerd de grenzen te bevechten. Dan kwam het tot wat voorzichtige schermutselingen, die verder niet heel veel om het lijf hadden. Dat er nu tientallen doden vallen aan beide kanten, is een nieuwe ontwikkeling die me zorg baart. China en India zijn beide kernmachten. Je wilt niet dat die twee het serieus aan de stok krijgen met elkaar.”
China’s fixatie op Indiase grondstoffen
Volgens Van der Hoek is het geen toeval dat het uitgerekend nu, tot een dodelijk treffen komt tussen India en China. “Je krijgt toch wel de indruk dat China en India aan elkaars zwakke punten aan het snuffelen zijn. China vermoedt dat India de handjes vol heeft met de coronacrisis en ging eens kijken of ze daar gebruik van konden maken en ongehinderd de grens over konden trekken. Dat bleek dus van niet. Ik denk niet dat China zal opgeven. Die kijkt al jaren met een begerig oog naar bijvoorbeeld India’s grondstoffen. Maar nu snuffelen de landen voorlopig ogenschijnlijk rustig verder.”
Dat India druk bezig is met de interne toegenomen uitdagingen door de crisis, is goed waargenomen door China. India heeft bijna 1,4 miljard inwoners en verwacht wordt dan ook, dat het land China binnen vijf jaar qua inwoneraantal inhaalt. Daarmee wordt India het land met de meeste inwoners ter wereld. Anders dan China kent het geen autoritair bestuur, maar is het een democratie met een zeer divers electoraat. “Alle uiteinden van het spectrum worden altijd bediend in India,” Van der Hoek doelt daarmee onder meer op de toenemende tweedeling in het land op het gebied van welvaart. Een toename die nog eens een extra zetje heeft gekregen door de coronacrisis.
Economische vluchtelingen
Sinds een aantal maanden is er dan ook een behoorlijke stroom economische vluchtelingen op gang gekomen, weet ze. “Het zijn vooral dagloners, die van de ene dag op de andere zonder werk kwamen te zitten en daarmee zonder eten. Ze besloten uit de stad te trekken, puur uit hongersnood. Mensen wilden terug keren naar hun geboortedorp in de hoop dat het daar beter zou zijn. Ironisch is dat mensen uit hongersnood destijds naar de stad trokken en nu dus weer terug naar de dorpen. Dat is niet altijd goed gegaan. Het is schrijnend om te zien, mensen maken barre tochten te voet op een lege maag langs de snelwegen. En stranden halverwege door honger en uitputting. Zeker honderdduizend armen zijn zo in grotten en provisorische tentenkampen langs de wegen beland. Eigenlijk alles wat maar een enigszins veilig onderkomen kon lijken.”
Sloppenwijken nog voller door corona
De grote onderlaag die wel in de steden besloot te blijven, verging het niet veel beter, meent Van der Hoek. “Velen klagen dat ze veiliger waren toen ze gewoon nog mochten werken. Dat deden dagloners voornamelijk buiten in de bouw. Toen alles op slot ging, kwamen ze thuis te zitten in veel gevaarlijker omstandigheden, dan ze zouden hebben op het werk. Ze zitten namelijk werkloos thuis met zijn 12-en in één kamertje net als alle anderen in de sloppenwijken. Hele gezinnen waren afgestemd op het werk. Vaak werd er om toerbeurten gewerkt en zelfs geslapen en geleefd in zo’n kamertje. Vervolgens kwamen mensen met zijn allen echt op elkaar te zitten in grote concentraties. India gooit nu de maatschappij weer open, dus mensen gaan weer sprokkelen naar werk. Ook als dat betekent dat ze ziekenhuisafval van besmette patiënten moeten doorzoeken naar iets bruikbaars. Verreweg de grote massa, waartoe ook de mensen in de sloppenwijken behoren, heeft geen of amper toegang tot medische voorzieningen. Als COVID-19 uitbreekt in de sloppenwijken, is de ellende niet te stuiten.”
Groeiende armoede én welvaart
“De welvaart in India is de laatste jaren ontzettend toegenomen, maar niet iedereen heeft daarvan geprofiteerd. Integendeel, de onderkant van de middenklasse is er ontzettend op vooruit gegaan, maar de onderklasse is er verder op achteruit gegaan. Er is een enorme grote groep mensen, die echt al aan de randen van de Indiase maatschappij hing te bungelen vóór de crisis. Dan hebben we het niet alleen over mensen die geen werk hebben, maar ook over dagloners, arme boeren en ambachtslieden die kleermaker of kapper zijn. Vaak worden dat soort ambachten uitgevoerd onder een boom met de spiegel aan een spijkertje. Die mensen werkten al keihard voor hun bestaan en worden nu extra geraakt. Dat zou ook tot bestuurlijke instabiliteit kunnen leiden. De regeringsbelofte: ‘Welvaart voor iedereen’, kan nu al helemaal moeilijk waar gemaakt worden voor dat enorme gedeelte van het electoraat. Politieke onvrede onder de massa is daarmee geen onwaarschijnlijkheid,” vreest Van der Hoek.
Religieuze spanningen
Tot slot kampt het land nog met spanningen tussen de verschillende religieuze groepen. Ongeveer 80% is hindoeïstisch, zo’n 13% moslim. De coronacrisis heeft ook deze verhoudingen op scherp gezet, zo schetst de India-expert. “Er zijn berichten in de reguliere en sociale media dat een moslimvoorganger, besmet met COVID-19, diensten in de moskee toch liet doorgaan en daarmee veel mensen besmet heeft. Of dat allemaal precies zo gegaan, is niet duidelijk, maar het is wel overduidelijk dat dergelijke berichtgeving meteen door tegenstanders van de islam wordt aangegrepen om hetzes tegen moslims te ontketenen, wat dan ook onmiddellijk weer blijkt in de media en op straat.”
Kansen in de farma-industrie?
Toch is het niet alleen maar kommer en kwel en Van der Hoek is positief als het gaat om de economische kansen van het land. “Het is een volk vol ambitie en handelsgeest. En net zoals China India’s zwakke plekken aftast, doet India dat zeker ook met China. Onomwonden vragen de Indiërs zich af hoe ze hun voordeel kunnen behalen met het feit dat China nu minder internationaal zakelijk vertrouwen geniet. How can we benefit? koppen toonaangevende financiële media. India is vastbesloten in het gat te springen dat handelspartner China door de coronacrisis, heeft achtergelaten. Daarbij maakt het land handig gebruik van zijn rommelige, maar charmante handelsmentaliteit, wetende dat juist de autoritaire uitstraling van China, het Chinese imago nog verder zou kunnen schaden. Vooral in de farmaceutische industrie maakt India nu grote stappen en heeft het land een aantal belangrijke samenwerkingsverbanden weten te smeden, zoals met de Verenigde Staten, waarmee ze in rap tempo aan een vaccin werken.”
De komende maanden zullen leren of het eronder wordt voor India – als zij de interne en externe uitdagingen niet aankunnen – erop – als ze de stabiliteit kunnen handhaven – of erover – als ze van China’s zwaktes, India’s kracht kunnen maken.
