Dat lijkt misschien heel wat. Maar het is slechts 4,4 procent van de totale bevolking.
En daarmee is groepsimmuniteit nog ver weg. Dat stellen onderzoekers in het blad Science.
De situatie
Frankrijk is behoorlijk zwaar getroffen door SARS-CoV-2. Het coronavirus is bij meer dan 178.000 Fransen vastgesteld. En al meer dan 27.400 Fransen zijn door toedoen van het virus overleden.
Deze officiële cijfers geven echter een beperkt beeld van hoe de epidemie zich in Frankrijk ontwikkelt, zo stellen wetenschappers. Want we weten dat SARS-CoV-2 bij veel mensen met milde symptomen of zelfs asymptomatisch verloopt. Deze mensen melden zich niet bij de huisarts en worden dus niet getest. En dus ook niet als besmette patiënt geregistreerd. In andere woorden: het aantal besmettingen ligt waarschijnlijk veel hoger dan de officiële cijfers suggereren. Maar hoe hoog precies? Dat is een belangrijke vraag.
Immuniteit
Voor nu wordt namelijk aangenomen dat mensen die het virus gehad hebben, enige immuniteit tegen het virus opbouwen. Hoelang die immuniteit blijft hangen, is onduidelijk. Maar verwacht wordt dat zij toch in ieder geval enige tijd niet meer door het virus geïnfecteerd kunnen worden en het dus ook niet kunnen verspreiden. “Als het grootste deel van de populatie geïnfecteerd is, zal het virus zich trager gaan verspreiden en zijn de strikte maatregelen die nu genomen worden, mogelijk niet langer nodig,” zo schrijven de onderzoekers.
Het onderzoek
Maar ja..dat brengt ons opnieuw bij de vraag hoeveel mensen het virus dan al gehad hebben. Om daar meer helderheid over te krijgen, bogen de onderzoekers zich over gegevens verzameld in Franse ziekenhuizen. Hier vond zogenoemde passieve surveillance plaats: mensen werden getest als ze zich meldden en er werd niet actief gezocht naar nieuwe ziektegevallen. Daarnaast keken de onderzoekers naar data verzameld aan boord van het inmiddels beruchte cruiseschip Diamand Princess, waar zogenoemde actieve surveillance plaatsvond. Nadat het nieuwe coronavirus op het schip werd aangetroffen, gingen zowel de bemanning als de passagiers op het schip in quarantaine en werd er aan boord ook actief gezocht naar nieuwe ziektegevallen, zodat deze geïsoleerd konden worden. Deze twee datasets stelden de onderzoekers in staat om onderscheid te maken tussen de kans dat mensen na infectie in het ziekenhuis belandden en de kans dat mensen überhaupt geïnfecteerd raakten.
De resultaten
Afgaand op de data stellen de onderzoekers dat naar schatting 3,6 procent van de geïnfecteerde Fransen in het ziekenhuis belandt. Eenmaal in het ziekenhuis aangekomen, komt 19 procent van de patiënten uiteindelijk op de IC terecht. En zo’n 18,1 procent van de mensen die in het ziekenhuis belandt, komt te overlijden. De sterftekans van een door het virus geïnfecteerde persoon is gemiddeld zo’n 0,7 procent. Daarbij merken de onderzoekers op dat de sterftekans wel sterk verband houdt met leeftijd. Zo is deze onder mensen jonger dan twintig jaar 0,001, terwijl deze voor mensen boven de tachtig uitkomt op 10,1 procent. Verder blijken mannen een grotere kans op ziekenhuisopname en overlijden te hebben dan vrouwen.
Reproductiegetal
De onderzoekers keken in hun studie ook naar de verspreiding van het virus en stellen vast dat het reproductiegetal in eerste instantie uitkwam op zo’n 2.7. Dat betekent dat elke besmette Fransman gemiddeld 2.7 Fransen besmette. De lockdown – die in Frankrijk op 17 maart werd afgekondigd – bracht het reproductiegetal flink naar beneden. Het staat nu op 0.67.
4,4 procent
Met dat alles in gedachten schatten de onderzoekers dat op 11 mei 2020 zo’n 2.8 miljoen Fransen reeds met het virus besmet waren geraakt. Dat is ongeveer 4,4 procent van de bevolking. En daarmee is ook het zwaargetroffen Frankrijk nog ver verwijderd van groepsimmuniteit. Daarvoor moet namelijk maar liefst 65 procent van de bevolking het virus onder de leden hebben gehad. “Onze resultaten wijzen er daarom sterk op dat – zonder een vaccin – groepsimmuniteit op zichzelf niet voldoende is om een tweede besmettingsgolf aan het eind van de lockdown te voorkomen,” aldus de onderzoekers. En daarmee zijn de coronamaatregelen gericht op het beperken van de verspreiding van het virus dus nog altijd hard nodig.
Gemiddeld schatten de onderzoekers dus dat zo’n 4,4 procent van de Fransen al door het virus besmet is geraakt. Zoomen we in op regionaal niveau, dan zijn er waarschijnlijk echter behoorlijke verschillen. Zo zou in bepaalde Franse regio’s – die met name zwaar door het coronavirus getroffen zijn – de immuniteit veel hoger kunnen liggen. Mogelijk zelfs rond de 10 procent. De onderzoekers denken dan aan de regio’s Île-de-France – waarin ook Parijs zich bevindt – en Grand Est: te vinden in het noordoosten van Frankrijk.
Frankrijk heeft de coronamaatregelen inmiddels al iets versoepeld. Zo zijn de basisscholen en winkels weer open. Ook mogen de Fransen weer zonder certificaat – waarmee ze zich voor essentiële zaken buiten de deur mochten begeven – de straat op. Ook ligt er een exitstrategie klaar, die onthult hoe de lockdown in de nabije toekomst stap voor stap kan worden opgeheven. Onderzoeken zoals de studie die nu in Science is verschenen, zijn daarbij van cruciaal belang, zo stellen de onderzoekers. “Om uit de lockdown te kunnen komen, zonder dat het aantal infecties escaleert, moeten we weten hoeveel mensen immuun zijn, de risicogroepen identificeren en de impact van de maatregelen in kaart brengen.”
Niet alleen in Frankrijk wordt onderzoek gedaan naar het aantal mensen dat het virus al gehad heeft. Ook tal van andere landen proberen daar – door steekproefsgewijze tests of met behulp van modellen – grip op te krijgen. Zo werden in Spanje deze week de voorlopige resultaten van een studie gepresenteerd die behoorlijk in lijn zijn met het werk van de Fransen. De studie onthulde dat naar schatting zo’n 5 procent van de Spanjaarden reeds door het virus besmet is. Ook daar was sprake van grote regionale verschillen: in sommige regio’s – zoals op de Canarische eilanden – had zo’n 2 procent van de mensen het virus al gehad, terwijl het in andere gebieden – zoals in en rond Madrid – om 10 procent van de mensen ging. Het Spaanse onderzoek loopt nog en moet gaandeweg een steeds nauwkeuriger beeld geven van het percentage Spanjaarden dat immuun is voor het virus en – minstens zo belangrijk – hoelang die immuniteit standhoudt.
