IJsplaten rond Antartica smelten nog sneller dan gedacht (maar niet overal)

Dat laten satellietbeelden zien. Het smelten gaat in sommige gebieden zo snel dat wetenschappers jaarlijkse veranderingen in Antarctica hebben kunnen volgen.

In de afgelopen 25 jaar zijn zo’n 40% van de ijsplaten flink gekrompen, dat laat onderzoek van de University of Leeds zien, dat gebaseerd is op ruim honderdduizend satellietbeelden. De resultaten zijn verontrustend, stelt onderzoeker Benjamin Davison. “We hadden verwacht dat de meeste ijsplaten snel maar kortstondig zouden krimpen, om vervolgens weer langzaam te herstellen. In plaats daarvan zien we dat bijna de helft krimpt zonder enig teken van herstel.”

Maar niet overal daalt de hoeveelheid ijs. Het gaat voornamelijk om de ijsplaten aan de westzijde van Antarctica. De meeste ijsplaten aan de oostzijde daarentegen bleven intact of namen zelfs in massa toe. Dat heeft te maken met de watertemperatuur en zeestromingen rond het poolgebied, legt Davison uit. Antarctica is een uitgestrekt continent en de zeeën aan de westzijde hebben te maken met meer stromingen en winden in vergelijking met het oosten. “Rond het westelijke deel stroomt meer warm water, wat de ijsplaat van onderaf aantast”, aldus Davison. “Oost-Antarctica heeft te maken met stromen van koud water langs de kust, die de ijsmassa’s beschermen.’

Ondersteuning van de gletsjers
Ondanks dat Oost-Antarctica er beter voorstaat, daalt de totale massa ijs gestaag. En dat kan grote gevolgen hebben. De drijvende ijsplaten steunen en stabiliseren de gletsjers in de omgeving. Als de ijsplaten kleiner worden, smelten die gletsjers ook sneller en stroomt er meer en sneller ijs sneller de oceanen. De afgelopen 25 jaar ging het om bijna 67 biljoen ton, ontdekten de onderzoekers. Dat werd gecompenseerd door 59 biljoen ton ijs dat – vooral aan de Oostkant- weer aan de ijsplaten werd toegevoegd. In totaal verloren de poolkappen dus 7,5 biljoen ton ijs.

Het verlies van die ijsmassa’s heeft niet alleen impact op Antarctica zelf. De grote instroom van het zoete smeltwater verdunt ook het zoute water van de zee, en kan daardoor het zeeleven beïnvloeden. Zoetwater is namelijk lichter dan zoutwater. Fytoplankton, los in het water zwevende, microscopisch kleine organismen, zijn daar de dupe van. Zij hebben zonlicht nodig en vinden dat aan de oppervlakte. Maar wanneer de bovenste waterlaag minder zout (en dus minder zwaar) wordt, wordt het lastiger voor het dieper gelegen water en de fytoplankton om omhoog te komen. Omdat fytoplankton aan de voet van de voedselketen staat leidt dat daarmee ook tot minder vis.

Daarnaast zorgt de instroom van zoet water voor zeespiegelstijging en beïnvloedt het de wereldwijde oceaanstromingen die onder meer Europa warm houden. Het onderzoek van University of Leeds bevestigt de ernst van de situatie. “Dit is verder bewijs dat Antarctica verandert door de klimaatverandering.”

Bronmateriaal

"Antarctic ice shelf demise" - Science Advances
Afbeelding bovenaan dit artikel: NiseriN van Getty Images (via CanvaPro)

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd