IJsman Ötzi had een bijzonder slecht gebit

Het hart van een op geldbeluste tandarts gaat ongetwijfeld spontaan harder kloppen als hij de foto’s het gebit van ijsman Ötzi onder ogen krijgt. Het gebit van de ijsmummie biedt namelijk genoeg werk. Tandbederf en tandvleesontsteking en beschadigingen aan het gebit door ongelukjes: ijsman Ötzi had het allemaal.

Dat hebben wetenschappers ontdekt. Ze trekken hun conclusies op basis van CT-scans die van de mummie (en in het bijzonder van het gebit) zijn gemaakt.

Weefsel
Op de scans is te zien dat het gebit van de ijsman er op het moment van zijn overlijden bijzonder slecht aan toe was. Zo leed hij bijvoorbeeld aan een vergevorderde vorm van parodontitis (een ontsteking van de weefsels rond de tanden). Vooral nabij de kiezen was het weefsel er zeer slecht aan toe: het weefsel dat de kiezen ondersteunt was tot bijna aan de wortel aangetast. Ook had de ijsman te kampen met tandbederf.

Het gebit van Ötzi. De pijl links wijst naar cariës. De pijl rechts naar het sterk aangetaste bot door toedoen van parodontitis. Afbeelding: UZH.
Het gebit van Ötzi. De pijl links wijst naar cariës. De pijl rechts naar het sterk aangetaste bot door toedoen van parodontitis. Afbeelding: UZH.
Ongelukjes
Eén van de voortanden van Ötzi is beschadigd en op één van de kiezen is een knobbel verdwenen. Het eerste is waarschijnlijk het resultaat van een ongelukje of gevecht. De knobbel is waarschijnlijk afgebroken nadat Ötzi op een steentje of een ander hard object had gebeten.

Dieet
Dat het gebit van de ijsman zo slecht is, heeft meerdere oorzaken, zo stellen de onderzoekers in hun paper. Zo speelt zijn dieet een belangrijke rol. In de tijd van Ötzi was de landbouw in opkomst en werd er steeds meer zetmeelrijk voedsel gegeten. Dat vergrootte de kans op tandbederf. Bovendien was het niet ongebruikelijk dat de steen waarop zaden werden fijngemalen stukjes steen loslieten, die vervolgens in het eten belandden. Zo’n stukje steen heeft wellicht de kies van Ötzi beschadigd.

Ötzi werd in 1991 in de Alpen ontdekt. Hoewel de mummie al meer dan 5000 jaar oud is, is deze vrij goed bewaard gebleven. Wetenschappers bestuderen de ijsman nu al zo’n twintig jaar, maar hebben nog lang niet alle geheimen van Ötzi kunnen ontrafelen. Zo is bijvoorbeeld nog altijd onduidelijk hoe de man is overleden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd