De IJslandse korst veert op. Op sommige plekken met wel 3,5 centimeter per jaar. Dat hebben onderzoekers ontdekt. En er is overtuigend bewijs dat dat komt doordat de IJslandse gletsjers steeds sneller smelten.
Dat schrijven onderzoekers in het blad Geophysical Research Letters. Het is het eerste onderzoek dat aantoont dat de steeds sneller smeltende gletsjers aan het opverende IJsland ten grondslag ligt. “Ons onderzoek legt het verband tussen het recente versnelde opveren en het versnelde smelten van de IJslandse ijskap,” stelt onderzoeker Kathleen Compton.
Lichter
Wanneer gletsjers smelten, worden ze lichter. En daardoor kan de aardkorst die door de gletsjers naar beneden werd gedrukt, iets opveren. Dat weten onderzoekers al langer. Maar wanneer ze zien dat de korst opveert, is het altijd de vraag of dat het resultaat is van recent gesmolten ijs of komt door ijs dat lang geleden al gesmolten is. “IJsland is de eerste plek waarvan we kunnen zeggen dat het versnelde opveren van de korst betekent dat ijs er versneld verloren gaat,” stelt onderzoeker Richard Bennett.
GPS
Bennett en zijn collega’s baseren hun conclusie op GPS-ontvangers op 62 plaatsen in IJsland. Door hun exacte locatie herhaaldelijk te achterhalen, konden de onderzoekers zien of ze zich verplaatst hadden. Uit het onderzoek blijkt dat de korst het sterkst opveerde in gebieden tussen verschillende grote ijskappen. De snelheid waarmee de korst opveerde nam af naarmate de GPS-ontvanger verder van de ijskappen verwijderd was. Met wiskundige modellen onderzochten de onderzoekers vervolgens of de opverende aardkorst het resultaat kon zijn van een ijskap die elk jaar dezelfde hoeveelheid ijs verloor. Dat bleek niet het geval te zijn. Het versnelde opveren kon alleen optreden als de gletsjers versneld smolten. “Er is geen manier om het versnelde opveren te verklaren tenzij de gletsjers versneld verdwijnen.”
De grote vraag is natuurlijk welke gevolgen het opveren van de IJslandse korst heeft. Er is geologisch bewijs dat aantoont dat hogere temperaturen en smeltend ijs zo’n 12.000 jaar geleden leidde tot een enorme toename in de vulkanische activiteit. En er zijn onderzoekers die vermoeden dat het opveren van de ijskorst door toedoen van hogere temperaturen en smeltende gletsjers ervoor kan zorgen dat er vaker vulkaanuitbarstingen plaatsvinden zoals we die in 2010 zagen. Toen barstte de vulkaan onder de Eyjafjallajökull-gletsjer uit en kwam een groot deel van het luchtverkeer stil te liggen.