We weten het al een tijd: de oceanen zijn overspoeld door grote hoeveelheden plastic die het leven onderwater flink kunnen schaden. Uit een nieuw onderzoek blijkt dat heremietkreeften inmiddels hun voordeel doen met ons afval.
Verreweg het meeste afval drijft de oceaan op via een rivier, waardoor er dus ook vooral langs kustlijnen veel plastic terechtkomt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat vooral heremietkreeften dit afval nog wel eens heel erg leuk kunnen vinden. Zo is veel afval erg licht in gewicht en is het de perfecte camouflage voor op een vervuild strand. In andere woorden: het perfecte huisje voor een heremietkreeft op huizenjacht.
Kreeft op huizenjacht
Heremietkreeften zijn tienpotige kreeften met een week achterlijf. Om dat weke, kwetsbare achterlijf te beschermen, zoeken ze lege schelpen – meestal slakkenhuizen – en zetten deze op hun achterste. Maar die huizenjacht blijkt nu een onverwachte wending te nemen. Nieuw onderzoek onthult namelijk dat heremietkreeften hun achterste steeds vaker beschermen met behulp van plastic afval – zoals lege dopjes – in plaats van lege slakkenhuizen. Wetenschappers hebben dit ontdekt door online foto’s te onderzoeken. Wetenschapper Zuzanna Jagiello heeft meegewerkt aan het onderzoek. “Wat ons nog het meest verraste was hoe globaal dit voorkomt; 10 van de 16 heremietkreeftsoorten gebruikt inmiddels plastic als een nieuw thuis,” vertelt Jagiello aan Scientias. “Ondanks dat komt het fenomeen nauwelijks ter sprake in de wetenschappelijke literatuur.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Science of The Total Environment.
iEcology
Het is echt waar: wetenschappers hebben een wereldwijd fenomeen bijna volledig over het hoofd gezien. Het team van Jagiello heeft voor het onderzoek gebruik gemaakt van ‘iEcology’; een wetenschappelijke verzamelmethode waarbij er vooral gebruik wordt gemaakt van online databronnen, zoals social media. Wat bleek? Wereldwijd hadden mensen al 386 keer een heremietkreeft met een plastic huisje vastgelegd op verschillende foto’s en video’s, terwijl er nog maar vier keer eerder een onderzoek is uitgekomen dat het gebruik van plastic bij heremietkreeften benoemt. “We waren oprecht gechoqueerd toen we ontdekten hoe vaak dit gedrag al was vastgelegd door mensen,” vertelt Jagiello. “En alhoewel het hartverscheurend was om de beelden te bekijken, was het ook heel erg gaaf om te zien hoe goed dieren zich aan kunnen passen.”
Volgens Jagiello zijn er een aantal redenen waarom wetenschappers het fenomeen bijna volledig hebben gemist. “Er zijn niet veel wetenschappers die zich richten op heremietkreeften, vooral in tropische gebieden,” legt Jagiello uit. “Een andere reden is dat we niet precies weten hoe vaak dit gedrag voorkomt, waardoor het lastig is om het te spotten op plekken waar niet veel wetenschappers actief zijn. Dit onderzoek is dan ook een goed voorbeeld om te laten zien waarom iEcology zo handig is: dit soort data, waarbij er sprake is van veel verschillende datapunten verspreid over de hele wereld, is simpelweg onmogelijk via traditionele verzamelmethodes te verkrijgen.”
Vogelnest van plastic
Het onderzoek is belangrijk, omdat het dus een probleem heeft onthuld dat mogelijk grote gevolgen kan hebben. De wetenschapper wil in de toekomst dan ook meer onderzoek doen om hier meer duidelijkheid over te krijgen. Zo vraagt de wetenschapper zich af: “waarom gebruiken heremietkreeften nu precies plastic? En wat zijn de langetermijngevolgen van deze verandering in gedrag?”
De heremietkreeft is trouwens niet de eerste diersoort die zijn voordeel weet te doen door het gebruiken van afval. Zo bleek vorig jaar dat de grote plasticsoep verbazingwekkend veel leven herbergt. En ook voor Jagiello is dit niet het eerste onderzoek naar een diersoort dat plastic gebruikt: “Er zijn bijvoorbeeld vogelsoorten die plastic gebruiken om hun nest mee te bouwen.” En alhoewel het inderdaad hartverscheurend is dat zoveel dieren te lijden hebben door onze slordigheid, is het ook verbazingwekkend om te zien hoe creatief de natuur kan zijn. Hieruit blijkt: ook dieren helpen een handje mee om al ons afval te recyclen. Meer onderzoek is in veel gevallen – zo ook als het om de heremietkreeft gaat – nodig om vast te stellen of ze daar op lange termijn nu zelf ook baat bij hebben – of juist niet.
