Astronomen hebben de Hubble-ruimtetelescoop gebruikt om een bijzonder supermassief zwart gat te vinden. Vooral de locatie van dit zwarte gat is opmerkelijk. Het bizarre object bevindt zich namelijk in een zeer compact dwergstelsel.
Het dwergstelsel M60-UCD1 is 50 miljoen lichtjaar verwijderd van de aarde en bevat 140 miljoen sterren. Het sterrenstelsel heeft een diameter van slechts 300 lichtjaar, dat gelijk is aan één vijfhonderdste van de diameter van het Melkwegstelsel. De sterren zijn dus zeer dicht op elkaar gepakt, waardoor M60-UCD1 het dichtstbevolkte ultracompacte dwergstelsel ooit gevonden is.
Ondanks de grote hoeveelheid sterren zijn ultracompacte dwergstelsels vaak zwaarder dan verwacht. In het geval van M60-UCD1 komt dit door de aanwezigheid van een supermassief zwart gat met een massa van twintig miljoen zonnen. In totaal is het zwarte gat verantwoordelijk voor vijftien procent van de massa van het dwergstelsel.
Geen kleintje
Ook opmerkelijk: het supermassieve zwarte gat in M60-UCD1 is vijf keer zwaarder dan het zwarte gat in het centrum van de Melkweg. “Dit is raar, want de Melkweg is 500 keer groter en meer dan duizend keer zwaarder dan M60-UCD1”, vertelt wetenschapper Anil Seth van de universiteit van Utah. “Dit betekent dat het supermassieve zwarte gat in de Melkweg minder dan 0,01 procent van de totale massa van het Melkwegstelsel is.”
Hoe ontstaan ultracompacte dwergstelselsels?
Wetenschappers vermoeden dat ultracompacte dwergstelsels niet geïsoleerd ontstaan. “Wanneer sterrenstelsels botsen, worden bepaalde gebieden uit elkaar getrokken en weggeworpen. Het is mogelijk dat dit ultracompacte dwergstelsels worden”, zegt Seth. “We hebben geen andere verklaring voor het feit dat er een supermassief zwart gat kan ontstaan in zo’n klein object.”
M60
Er is één mogelijke verklaring, namelijk dat M60-UCD1 ooit een sterrenstelsel was met tien miljard sterren. Dit sterrenstelsel kwam te dicht bij het buurstelsel M60 in de buurt, waardoor M60-UCD1 de buitenste delen verloor. Hierdoor bleef alleen de kern – en het supermassieve zwarte gat – over. Hoe dit is gebeurt, is goed te zien in de onderstaande video.
De kans is groot dat M60-UDC1 in de toekomst gaat samensmelten met M60. Wanneer de twee supermassieve zwarte gaten samenkomen, resulteert dat in een monsterlijk groot zwart gat. Het supermassieve zwarte gat in M60 is namelijk al duizend keer groter dan het exemplaar in ons Melkwegstelsel.
