Hubble legt kleurrijk sterrenleven vast in spiraalstelsel NGC 6000

Hubble heeft een adembenemende nieuwe foto gemaakt van spiraalstelsel NGC 6000. Dit kosmische juweel, op 102 miljoen lichtjaar afstand, vertelt het verhaal van oude, rode sterren in zijn hart en jonge, blauwe reuzen in zijn armen.

In het sterrenbeeld Schorpioen, op een afstand van ongeveer 102 miljoen lichtjaar, schittert het spiraalstelsel NGC 6000. Een nieuwe opname van de Hubble ruimtetelescoop toont dit stelsel in al zijn glorie, met een gouden kern en een blauwe buitenrand. Deze kleurenpracht is geen toeval; het is een kosmisch bevolkingsregister dat het verhaal vertelt van de sterren die er leven

Een galactisch familieportret

De gele gloed in de kern wordt veroorzaakt door oudere, kleinere en koelere sterren. Koelere sterren stralen roder licht uit, wat zich vertaalt in de gouden tint. Verder naar buiten, langs de spiraalarmen, domineren jonge, zware en hete sterren het beeld. Deze reuzen branden fel en blauw en verlichten de uitlopers van het stelsel als kosmische lantaarns. Hubble bestudeerde NGC 6000 om de restanten van twee recente supernova-explosies te onderzoeken: SN 2007ch en SN 2010as. Door dit zwakke nagloeien te analyseren, hopen wetenschappers meer te leren over de sterren die aan het einde van hun leven op zo’n spectaculaire manier ontploften.

De nieuwste opname van NGC 6000, gemaakt door de Hubble ruimtetelescoop, vastgelegd in specifieke golflengten van licht. De gele kern en blauwe spiraalarmen wijzen op verschillende populaties van sterren. De vier korte, gekleurde streepjes rechtsonder zijn toe te schrijven aan een asteroïde in ons eigen zonnestelsel die toevallig voorbij scheerden, waarbij de afstand en onderbreken van de lichtstreep wijst op een viervoudige belichting van Hubble tijdens het maken van deze opname. Donkere stofbanen zijn richting het midden van dit ovaal-vormige stelsel te herkennen, en die verantwoordelijk zijn voor het blokkeren van licht erachter. Diverse sterren uit ons eigen melkwegstelsel en ook verder gelegen sterrenstelsels zijn bovendien rondom het NGC 6000 goed te herkennen. Foto: ESA/Hubble & NASA, A. Filippenko, M. H. Özsaraç. Klik hier om een zoombare versie van deze afbeelding te openen.

Een verborgen kosmische motor

Wat deze prachtige verschijning extra bijzonder maakt, is wat er in de kern schuilgaat. NGC 6000 is geclassificeerd als een Seyfert II-stelsel. Dit type sterrenstelsel heeft een uitzonderlijk heldere kern met sterke spectraallijn emissies afkomstig uit geïoniseerd gas; vermoedelijk afkomstig van een accretieschijf rondom een superzwaar zwart gat. Bij Seyfert II-stelsels is onze kijklijn op deze extreem energierijke kern echter afgeschermd door een dikke, donkere stofring. Hierdoor kunnen we de allersnelste processen vlakbij het zwarte gat niet direct waarnemen, maar wel de hoogenergetische straling die het omringende gas doet oplichten.

Een eerdere weergave van NGC 6000, ook vastgelegd met Hubble, specifiek diens Wide Field Channel, aan de hand van de gegevens uit de Hubble Legacy Archive en gepubliceerd in 2015. Deze opname benadrukt de structuur van de stofbanen die door de centrale bulge lopen. Foto: ESA/NASA/Fabian RRRR/CC-BY-SA-3.0
Een scherpe, door een amateur bewerkte opname van NGC 6000, samengesteld uit data verzameld in Hubble’s cyclus 25 en 26 onderzoeksdata en gepubliceerd in 2018. De beeldgegevens werden verworven in een bredere survey van locaties waar recent supernovae plaatsvonden; hier NGC 6000′ SN 2007ch (Type II, mag. 17.2, 2007) en SN 2010as (Type Ib/Ic, mag. 15.5, 2010). Foto: ESA/NASA/Judy Schmidt/CC-BY-2.0

Deze eigenschappen komen samen in de formele classificatie van NGC 6000. Het stelsel staat bekend als een SB(s)bc-stelsel. In het bekende Hubble-stemvork-diagram plaatst NGC 6000 zich in de familie van de balkspiraalstelsel (SB) vanwege een duidelijk geïdentificeerde balkstructuur in het centrum, plus matig tot los gewonden spiraalarmen eromheen (bc):

Het Hubble-tuningsvorkdiagram classificeert sterrenstelsels op basis van hun morfologie; de vorm ervan. NGC 6000 is een SB(s)bc-type, wat het een gebalkt spiraalstelsel met losjes gewonden armen maakt. De pijl geeft de positie van dit type in het Hubble–de Vaucouleurs diagram aan. Afbeelding: bewerkt naar Antonio Ciccolella / M. De Leo / CCA 3.0

Van zijn kleurrijke sterrenpopulaties en supernova-geschiedenis tot zijn verborgen actieve kern en elegante structuur; NGC 6000 is een perfect voorbeeld van hoe één enkel sterrenstelsel meerdere fascinerende hoofdstukken van de kosmische fysica in zich kan verenigen.

Wil je de hoofdfoto van dit artikel op zeer hoge resolutie downloaden, klik dan hier. Wil je de foto bekijken in ESASky viewer, klik dan hier.

De afgelopen decennia zijn er prachtige foto’s gemaakt van interstellaire nevels, sterrenstelsels, planeten, andere hemellichamen en in de ruimtevaart. Ieder weekend halen we een indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina. Heb je zelf bijzondere (astro)foto’s die je wil delen met ons? Stuur ze in via ons mailadres o.v.v. ‘Ruimtefoto’!

Bronmateriaal

"Yellow and blue, old and new" - ESA/Hubble
Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA/Hubble & NASA, A. Filippenko, M. H. Özsaraç

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd