De telescoop wierp een blik op twee eigenaardige sterrenstelsels.
Enkele dagen geleden kwam NASA met goed nieuws: de kapotte ruimtetelescoop Hubble is gerepareerd! Voor velen een moment van grote opluchting. Hubble heeft ondertussen zijn werkzaamheden weer hervat. En dat viert hij met bijzondere plaatjes van twee bizarre sterrenstelsels.
Een probleem met de computer aan boord van Hubble zorgde er onverhoopt voor dat waarnemingen met de telescoop een maand lang werden opgeschort. Deze computer bestuurt en coördineert de wetenschappelijke instrumenten aan boord van het observatorium. Toen de hoofdcomputer geen signalen meer binnenkreeg, ging deze automatisch in de veilige modus. Dat betekende dat de telescoop geen waarnemingen meer kon verrichten, totdat missiespecialisten de situatie grondig hadden geanalyseerd. Wat de zaken nog ingewikkelder maakt, is dat Hubble in 1990 gelanceerd is en het heelal al meer dan 31 jaar observeert. Om een in de jaren 80 gebouwde telescoop te repareren, moest het team dus putten uit de kennis van vroeger. Een reeks meerdaagse test, waaronder pogingen om de computer en de backup-computer opnieuw op te starten en te configureren, bleken helaas onsuccesvol. Maar de informatie die tijdens deze sessies is verzameld, heeft er wel toe geleid dat onderzoekers de oorzaak van het probleem hebben achterhaald. Problemen met de Power Control Unit (PCU) zou de boosdoener zijn. NASA-ingenieurs hebben dit probleem verholpen door over te schakelen op een back-up-PCU. En dat is gelukt!
Op 17 juli ging ruimtetelescoop Hubble weer aan het werk en wierp een blik op twee eigenaardige sterrenstelsels. Dit leverde niet alleen mooie beelden op, het verschaft ons ook nieuw inzicht in deze stelsels.
ARP-MADORE2115-273
Het eerste stelsel dat Hubble bestudeerde, was ARP-MADORE2115-273. Dit is een paar botsende sterrenstelsels die zich op het zuidelijk halfrond bevinden. Hubble heeft nu voor het eerst eerste glimp van dit intrigerende systeem opgevangen, dat zich op meer dan 297 miljoen lichtjaar afstand bevindt. Het leidt tot een interessante ontdekking. Astronomen veronderstelden dat ARP-MADORE2115-273 een botsend ringvormig sterrenstelsel was, vanwege de frontale fusie tussen twee sterrenstelsels. Maar de nieuwe Hubble-waarnemingen laten zien dat de voortdurende interactie tussen sterrenstelsels veel complexer is en een rijk netwerk van sterren en stoffig gas achterlaat.
ARP-MADORE0002-503
Het tweede bijzondere sterrenstelsel waar Hubble naar staarde, was ARP-MADORE0002-503. Dit is een groot spiraalstelsel met ongebruikelijke, uitgestrekte spiraalarmen op een afstand van 490 miljoen lichtjaar. De armen van dit stelsel strekken zich uit tot een straal van 163.000 lichtjaar, waardoor het drie keer zo uitgestrekt is als ons Melkwegstelsel. Ook opvallend; terwijl de meeste schijfstelsels een even aantal spiraalarmen hebben, heeft dit eigenaardige stelsel er opmerkelijk genoeg drie.
De prachtige beelden die Hubble heeft afgeleverd en het nieuwe inzicht in deze twee bizarre sterrenstelsels, laten zien dat we de telescoop nog lang niet kunnen missen. “Ik moet bekennen dat ik een paar nerveuze momenten heb gehad toen Hubble dienst weigerde,” zegt onderzoeker Julianne Dalcanton. “Maar ik heb ook vertrouwen in de geweldige ingenieurs en technici van NASA. Iedereen is hen ongelofelijk dankbaar. En we zijn verheugd dat we weer wetenschappelijk onderzoek kunnen uitvoeren!”
