Heeft deze houten wolkenkrabber de toekomst?

Nu wordt de bouw nog gedomineerd door beton en staal, maar als het aan wetenschapper Michael Ramage ligt, gaat dat snel veranderen.

Ramage is verbonden aan het Centre for Natural Material Innovation aan Cambridge University en presenteerde onlangs in Londen plannen voor een houten wolkenkrabber. De wolkenkrabber in kwestie is zo’n 300 meter hoog en telt 80 verdiepingen. “Het is een gedegen ontwerp, maar het belangrijkste doel is om een discussie op gang te brengen,” vertelt Ramage aan Scientias.nl. En die discussie draait om iets wat heel lang amper ter discussie heeft gestaan: het materiaalgebruik in de bouw.

Brandveiligheid

Wie denkt aan houten gebouwen en Londen, denkt wellicht aan september 1666. De Grote brand van Londen verzwolg toen meer dan 13.000 huizen (die destijds uit zeer brandbaar materiaal als hout en stro waren opgetrokken). Hoe zit het met de brandveiligheid in de houten wolkenkrabber van Ramage? Hij wijst erop dat de houten wolkenkrabber net zo veilig moet zijn als een gebouw van staal en beton. En dat is ook zeker mogelijk. “Massief hout is van zichzelf vuurbestendig (bomen in natuurlijke bossen zijn geëvolueerd om bosbranden te kunnen overleven). Om het hout verder tegen brand te beschermen, werken we momenteel aan nieuwe coatings.”

De voordelen
Tegenwoordig weten we niet beter dan dat er in de bouw naar beton en staal wordt gegrepen. Maar veel historische gebouwen getuigen er nog altijd van dat dat ooit wel anders was. In deze gebouwen is namelijk intensief gebruik gemaakt van hout. Een bouwmateriaal dat misschien uit zwang is geraakt, maar tal van voordelen heeft. “De constructie verloopt sneller en is dus goedkoper,” vertelt Ramage. “En omdat hout zoveel lichter is dan beton zijn er veel minder vrachtwagens nodig om het te leveren: een vrachtwagen vol hout bevat net zoveel constructiemateriaal als vijf betonmixers. Ook is het beter voor het milieu, zeker als je rekening houdt met de hoeveelheid CO2 die in hout zit opgeslagen.” Daarnaast zouden mensen ook meer affiniteit hebben met gebouwen die uit natuurlijke – en hernieuwbare – materialen zijn opgetrokken.

Juist in de stad
Hout als bouwmateriaal heeft dus nogal wat voordelen. En het is precies wat grote steden zoals Londen nodig hebben, denkt Ramage. “Londen heeft meer woningen nodig en meer milieuvriendelijke gebouwen. Hout maakt een snelle constructie mogelijk en de resulterende gebouwen zijn – zowel qua materiaal als constructie – milieuverantwoord. Daarnaast zijn houten gebouwen licht (ongeveer een kwart van het gewicht van een vergelijkbaar betonnen gebouw) dus in een stad als Londen kunnen we funderingen hergebruiken, wat weer materiaal, tijd en geld scheelt.”

Het bouwen van een houten wolkenkrabber is een uitdaging: “We moeten elementen met elkaar verbinden en gewichten verdelen die groter zijn dan ooit tevoren”

Uitdaging
Is de tijd dan rijp voor houten wolkenkrabbers? Ramage denkt van wel. Maar het bouwen ervan zal de nodige uitdagingen met zich meebrengen. “We moeten op een veel grotere schaal gaan bouwen dan ooit is gedaan. Elementen met elkaar verbinden en gewichten verdelen die groter zijn dan ooit tevoren.” En dat is ook de reden dat Ramage – als wetenschapper – bij het ontwerp van deze houten wolkenkrabber betrokken is. “We koppelen het ontwerp van de wolkenkrabber aan onderzoek naar constructies in het laboratorium.” En wanneer architecten en wetenschappers de handen ineenslaan, wordt al snel duidelijk dat een houten wolkenkrabber haalbaar is. Dat bewijst het ontwerp dat Ramage samen met architecten eerder dit jaar aan de burgemeester van Londen presenteerde. De concept-wolkenkrabber is maar liefst 300 meter hoog en biedt woonruimte aan 1000 mensen.

De houten wolkenkrabber torent hoog boven St. Pauls uit. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.
De houten wolkenkrabber torent hoog boven St. Pauls uit. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.

Duurzame bossen
De concept-wolkenkrabber zou – als deze echt gebouwd zou worden – opgetrokken worden uit hout van de spar. Voor één zo’n wolkenkrabber moeten flink wat bomen gerooid worden. Het klinkt niet als een milieuvriendelijk gebouw. En toch is het dat wel, stelt Ramage. “De bomen die omgehakt worden voor de bouw komen uit bossen die op duurzame wijze gemanaged worden.” De bomen worden als gewassen gezien. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld tarwe worden de bomen niet elk jaar, maar elke veertig tot zestig jaar ‘geoogst’. “Europese bossen breiden zich momenteel uit: we planten jaarlijks meer bomen dan dat we er omhakken. En veel van de bomen die jaren geleden geplant werden om papier van te maken, zullen niet voor dat doeleinde gebruikt worden omdat de papierconsumptie terugloopt.” In andere woorden: hout genoeg. Ook over de duurzaamheid van de houten wolkenkrabber hoeven we ons geen zorgen te maken. “Elk goed ontworpen gebouw dat door de tijd heen goed onderhouden wordt, kan in principe voor altijd standhouden. We hebben honderden voorbeelden van houten gebouwen die eeuwen oud zijn.”

Een artistieke impressie van de houten wolkenkrabber. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.
Een artistieke impressie van de houten wolkenkrabber. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.

Kan de houten wolkenkrabber de discussie over materiaalgebruik in de bouw aanzwengelen? Ramage denkt van wel. De voordelen van hout zijn te groot om het bouwmateriaal te negeren. Of beton en staal zich snel laten verdringen, valt te bezien, maar de houten wolkenkrabber komt eraan!

De houten wolkenkrabber gezien van uit de lucht. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.
De houten wolkenkrabber gezien van uit de lucht. Afbeelding: Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture & Smith and Wallwork Engineers.

Bronmateriaal

Interview met Michael Ramage
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Centre for Natural Material Innovation at Cambridge University, PLP / Architecture, and Smith and Wallwork Engineers.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd