Onder wat voor omstandigheden laten honden abnormaal, herhalend gedrag zien zoals achter hun eigen staart aan zitten? Dat onderzochten Finse onderzoekers.
Toen dierentuinen nog veel minder ruim opgezet waren dan nu, zag je geregeld een ijsbeer, tijger of leeuw in zijn kooi voortdurend heen en weer lopen. Maar ook veel honden vertonen dit soort herhalend gedrag. Ze rennen bijvoorbeeld achter hun eigen staart aan, bijten op hun achterpoot, staren naar schaduwen of happen in de lucht. Gedrag waar de dieren zelf last van kunnen hebben, en dat een nadelig effect kan hebben op de relatie tussen hond en eigenaar.
Maar onder welke omstandigheden laten honden dat soort gedrag het vaakst zien? Dat onderzochten hoogleraar diergeneeskundige biowetenschappen Hannes Lohi en collega’s van de Universiteit van Helsinki. Ze lieten de eigenaren van 4436 honden een vragenlijst invullen en publiceren daar nu over in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.
Duitse herders
Een greep uit de uitkomsten. Honden die weinig beweging kregen, vertoonden vaker herhalend gedrag. Hetzelfde gold voor honden die gecastreerd of gesteriliseerd waren. Verder kwam dit soort gedrag meer voor onder jonge honden – én bij honden ouder dan acht jaar.
Ook het ras maakt uit. Duitse herders, Staffordshire Bull Terriers en Welsh Corgi Pembrokes laten bijvoorbeeld vrij vaak herhalend gedrag zien, Jack Russell Terriers en collie’s juist vrij weinig. Daarentegen was er geen verschil tussen mannetjes- en vrouwtjeshonden.
Onervaren eigenaren
Verder is er een verband tussen hoe onervaren de eigenaar is en hoe vaak een hond zichzelf bijt, in de lucht hapt of wat dan ook. Die uitkomst verbaast gedragsbioloog Claudia Vinke van de Universiteit Utrecht niet. “Minder ervaring kan betekenen dat je als eigenaar niet goed weet en beseft wat je hond aan fysieke en mentale uitdaging nodig heeft. Daarnaast kunnen onervaren eigenaren herhalend gedrag eerder onbewust belonen, doordat ze niet beseffen wat er aan de hand is.”
Ook Karen Soeters, onder meer oprichter van dierenwelzijnsorganisatie House of Animals en AnimalsToday.nl, is allesbehalve verrast door dit verband. “Het is ontzettend belangrijk je goed voor te bereiden, en je goed in te lezen, zodat je weet wat voor dier je in huis haalt. Wat zijn de natuurlijke behoeften van je hond? Wat zijn de rasspecifieke eigenschappen? Verantwoord houderschap gaat verder dan het kopen van voer en het neerzetten van een waterbak.”
Ja, duh?
Verder laten honden in een groter huishouden vaker herhalend gedrag zien dan honden in een eenpersoonshuishouden, zo blijkt uit het onderzoek. “Dat kan komen doordat er in een groot gezin minder consequent met een hond wordt omgegaan. Er is altijd wel iemand die het gedrag beloont”, zegt Vinke. “Een ander aspect is dat een groot gezien minder tijd heeft om te voldoen aan de gedragsmatige en mentale behoefte van de hond.”
Een beetje een ‘ja, duh’-onderzoek, al met al? Toch niet echt. Het verband tussen hoe onervaren de eigenaar is en hoe vaak een hond herhalend gedrag vertoont, is bijvoorbeeld niet eerder uit wetenschappelijk onderzoek gebleken. Eerder onderzoek naar Staffordshire Bull Terriers wees juist uit dat deze honden mínder vaak achter hun eigen staart aan zitten in gezinnen met kinderen, terwijl het aantal volwassenen in hun huishouden geen verschil maakte. Ook liet ander onderzoek juist zien dat mannetjeshonden meer geneigd zijn tot herhalend gedrag dan vrouwtjes.
Geen causale verbanden
Wel is het goed om in het achterhoofd te houden dat het bij het nieuwe onderzoek ging om vrijwillig ingevulde vragenlijsten. “Het kan dan altijd zo zijn dat bepaalde typen mensen wel reageren, terwijl andere juist niet meedoen aan dit soort onderzoek”, zegt Vinke.
Verder kun je op grond van dit soort onderzoek wel zeggen ‘honden gedragen zich gemiddeld vaker zus als de omstandigheden zo zijn’, maar niet ‘honden gedragen zich vaker zus doordát de omstandigheden zo zijn’. Of, zoals Vinke het zegt: “Je kunt geen causale verbanden uit dit soort onderzoek halen.” Daar is onderzoek voor nodig dat anders is opgezet.
