Wetenschappers van de Universiteit van Toronto vermoeden dat je dan ook minder last hebt van emotionele pijn die meningsverschillen kunnen oproepen. Zeker wanneer andermans idealen haaks op die van jou staan. En dat maakt van ons meer emotionele wezens dan we graag denken.
De verkiezingen komen er weer aan, en dat betekent naast overal flyers en politici op tv ook weer vele discussies. Niet alleen in georganiseerde debatten, maar ook in woordenwisselingen met vrienden of buren kan het er soms fel aan toe gaan. En dat ligt niet alleen aan hoe ver de politieke voorkeuren uit elkaar liggen, onderzochten Amerikaanse onderzoekers. De verschillen tussen het CDA of NSC kunnen bijvoorbeeld evenveel hitte oproepen bij aanhangers als de verschillen tussen Partij voor de Dieren en JA21. Waar het hem wel in zit? De ene persoon staat nu eenmaal meer open voor de ideeën van hun politieke tegenstanders dan anderen. En dat heeft volgens de Amerikaanse onderzoekers te maken met je gevoeligheid voor pijn.
Onderzoeker Spike Lee onderzocht hiervoor samen met zijn collega Cecilia Ma in zeven verschillende onderzoeken in totaal meer dan 7.000 Amerikaanse deelnemers. De wetenschappers gebruikten onder andere vragenlijsten en zelfrapportages van de deelnemers om hun pijngevoeligheid te bepalen. Ook kregen de deelnemers vragen over hun politieke oriëntatie en morele opvattingen. Op die manier testten ze drie mogelijke theorieën over wat pijngevoeligheid doet met onze beleving van morele en politieke dreigingen. Versterkt pijn het gevoel van morele dreigingen in het algemeen, versterkt het een gevoel van dreiging enkel bij zaken die ons persoonlijk raken, of maakt pijn ons juist gevoeliger voor die beleving van ánderen?
Liberalen versus democraten
Daar kwam een duidelijk resultaat uit: hoe gevoeliger je bent voor pijn, hoe gevoeliger je ook bent voor de waarden van mensen met tegenovergestelde politieke en morele opvattingen. Zo toonden Amerikaanse liberalen met een hogere pijngevoeligheid meer waardering voor typisch conservatieve morele waarden, zoals loyaliteit en autoriteit. Terwijl pijngevoelige conservatieven waarden als zorg en eerlijkheid meer steunden, idealen die over het algemeen meer geassocieerd worden met liberalen. De onderzoekers zagen dit patroon ook toen ze de deelnemers vroegen naar hun stemintenties voor 2020 en hun steun voor Democratische en Republikeinse politici. En ook hierin steunden pijngevoelige deelnemers politici van het andere kamp meer dan de minder pijngevoelige deelnemers, en waren ze zelfs eerder geneigd op de andere partij te stemmen.
Lee was zelf verbaasd over die resultaten. “We verwachtten eerlijk gezegd niet dit soort grensoverschrijdende effecten van pijngevoeligheid te zien,” zei hij. “Toen we de eerste resultaten zagen, geloofden we het ook nog niet. Daarom hebben we meerdere replicatiestudies uitgevoerd, maar we bleven hetzelfde resultaat vinden.”
Inlevingsvermogen
Hoewel de onderzoeksresultaten dus ergens verrassend zijn, is de connectie tussen pijngevoeligheid en openstaan door andermans ideeën ook weer niet heel gek, stellen de onderzoekers. Zowel fysieke als emotionele pijn ‘bewandelen’ zelfde routes in onze hersenen. Of dat nu pijn is die je krijgt van je kleine teen stoten aan een tafelpoot, een ander in nood zien of sociale onrechtvaardigheid aanschouwen. Als je gevoelig bent voor pijn, zal je lichaam daarom sneller een empathisch mechanisme activeren dat ons helpt om ons in te leven in de situatie van anderen, suggereren Lee en Ma. Zelfs als die anderen tot een andere groep behoren. Dat systeem kan er vervolgens toe leiden dat we ons ook beter kunnen inleven in andermans normen en waarden, waardoor we ook hun standpunten meer kunnen waarderen en respecteren.
Een oplossing om nader tot elkaar te komen, heeft het onderzoek niet. Al grappen de onderzoekers dat je kan proberen om tijdens een verhitte discussie de ander in de wang te knijpen (“Dat raden we niet echt aan!”). Toch kan het ons wel wat inzicht geven over welke aspecten invloed hebben op onze morele en politieke opvattingen. Hoewel we namelijk graag rationele wezens willen zijn, zijn de opvattingen van de meeste mensen “doordrenkt met morele gevoelens en emotionele reacties op wat goed en fout is”, aldus Lee. “Hoe beter we de basis van iemands morele gevoelens begrijpen, hoe beter we diens politieke opvattingen kunnen verklaren en voorspellen.”
